Donör Nedir?

Kemik iliği nakli yapılırken, kök hücrelerin alındığı kişiye donör adı verilmektedir. Donör olmak için mutlaka hasta ile donör arasında HLA yani doku uyumu olması gerekmektedir. Donör olmak zararlı mıdır diye çok soru sorulmaktadır ancak merak edildiğinin aksine kemik iliği naklinin vericiye herhangi bir zararı bulunmamaktadır.

Doku uyumu kemik iliği nakli için çok önemli olmaktadır. Bunun nedeni ise vücudumuzdaki bağışıklık sistemidir. Bağışıklık sistemi sağlıklı ise vücuda giren yabancı molekülleri ve hücreleri yok etmek isteyecektir. Eğer doku uyumu olmayan birinden kemik iliği nakli yapılırsa bağışıklık sistemi alınan kök hücreleri direkt olarak öldürmek isteyecektir. Bu nedenle donör ile doku uyumu olması gerekmektedir. Bu en önemli faktördür.

Başka bir durum ise donörden gelen hücrelerin kendilerine ait bağışıklık hücrelerini yapması sonucunda bu hücrelerin hastanın kendi hücrelerini yabancı olarak algıladığı için saldırmasıdır. Bu da yine doku uyumsuzluğundan kaynaklanan bir sorudur. Burada da karşımıza donör ile alıcı arasındaki doku uyumunun önemi çıkmaktadır.

Uygun Donör Seçimi Nasıl Yapılır?

Donör seçimi yapılmadan önce hastaya bazı testler yapılmaktadır. Ardından aynı testler donöre de uygulanır ve aralarındaki benzerliklere göre en uygun donör seçilir. Burada bazı faktörler karşımıza çıkıyor. Bu testlerin haricinde ortaya çıkan faktörler ise cinsiyet, yaş, kan grubu, boy, kilo, kadın donörlerde gebelik durumu ve sitomegalovirüs testinin pozitif olup olmadığıdır. Bu faktörler oldukça önemlidir ve genellikle %90 ve üstü oranında uyum istenmektedir. Eğer birden fazla benzer doku bulunursa da donörlere kan testi yapılır ve en çok kan üretebilecek kök hücreler seçilir buna göre kemik iliği nakli donörü seçilir.

Hastaya uygun bir donör aranırken binlerce doku tipi kombinasyonu arasından uygun olanlar seçilmektedir. Bu kombinasyonların eşleştirilme süreci oldukça önemlidir çünkü kriterlerin belirlenmesi ve eşleşmenin de buna göre yapılması gerekmektedir. Donör 1.dereceden akraba yani anne-baba ya da kardeş olursa eşleşme işi zor olmamaktadır zira uyum oranı oldukça yüksektir. Donör aranırken ilk olarak kardeşlere bakılmasının sebebi de bu durumdur. Eğer kardeşlerden iyi bir uygunluk elde edilmezse ya da hastanın kardeşi yoksa da yeni bir arayışa geçilir bunun için doku bankaları kullanılmaktadır.