Haftada üç gün diyalize giren böbrek hastalarından 10 yıl ve 1800 günü bulunanlar SGK’ ya başvuranlar malulen emekli oluyorlardı. Sonrasında ise gerek kendileri, gerekse de sıra ile böbrek nakil işlemleri yapıldığında SGK kontrol muayenesine çağırılıp, böbrek nakil işlemi yaptığından dolayı, malul değilsin denilerek aylıkları kesiliyordu. Hasta olanlar da aylıkları kesilmesin diye böbrek organ nakli olmaktan kaçınıyorlardı.
Çalışma Bakanı Faruk Çelik yaptığı açıklama da böbrek nakli olanların kontrol muayenesine çağrılmasına son verecek düzenleme yapacaklarını bildirdi. Bundan sonra böbrek, karaciğer gibi malulen emekli olduktan sonra yapılan organ nakil işlemlerinden hastalar kaçınmayacak.
Sigortalı olanların SSK’dan malulen emekli olması için birincisi sağlık, ikincisi de sigorta olmak üzere iki temel şart vardır. Bu iki temel şartta kendi içinde ikiye ayrılır.
Sağlık şartı için, sigortalı olmadan önce malul olacak kadar hasta olmaması ve sigorta yapıldıktan sonra hastalanmış olması ve hastalığın da % 60 ve daha fazla oranda vücutta iş kaybına neden olması gerekli. Böbrek verenler malulen emekli olmaları için güçlerinin %60’ını kaybettiğini rapor etmesi gerekir.
Sigortalı şartı olarak ise en azından 10 yıllık sigortalı olması ve bu 10 yıl içerisinde en az 1800 gün prim ödenmiş olması gereklidir.
Çalışma Bakanı Faruk Çelik’in açıklamasına göre, organ yokluğu nedeni ile SGK tarafından malulen emekliliğe sevk edilen ve kendilerine aylık bağlananlar, organ nakli olurlarsa kontrol muayenesine çağrılıyorlar ve kontrol olduktan sonra hasta değilsin denerek aylıkları kesilirdi. Çelik, organ nakli yapılan malullerin kontrol merkezine çağrılmasını engelleyen yönetmelik değişikliği yapılacağını açıkladı.
Böbrek verenler, malulen emekli olabilmek için en azından 1800 gün gerekli ama bu insanlara aylıkları hesap edilirken, SSK’lı iseler sanki 7200 gün, Bağ-kur’lu iseler sanki 9000 günleri var gibi emekli aylık hesaplaması yapılır. Hatta başkasının bakımına muhtaç durumda iseler bu rakam daha da yükselmektedir.
Yeni yapılan uygulamalar da hastalık sonrası ya da organ nakli sonrasında yapılan kontrol işlemlerinde % 60 oranından az rapor alanlar, malulen emekliliği kaybederler. Yalnız, rapor oranları % 40 ile % 59 arasında olanlar ise bu durumda özürlü sıfatı ile en az 15 yıllık sigortalı süresi ve bu süre içerisinde en az 3600 gün ile SSK’dan özürlü olabilir. 15 yıl ve 3600 şartı ile işe giriş tarihine göre değişiklik arz eder.
Böbrek verenler malulen emekli olabilmek için, sağlıklarını % 60 üzerinde kaybetmeleri ve de sigorta şartlarını tamamlamaları gerekmektedir.