Böbrek Nakli Sonrası | Sağlık Sitemiz

Böbrek Nakli Sonrası Emeklilik

Haftada üç defa diyalize girmek zorunda olan böbrek hastalarından 10 yıl 1800 günü olanlar Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuru yapıp malulen emekli oluyorlardı. Böbrek nakli sonrası emekli aylıkları kesiliyordu Sosyal Güvenlik Kurumu kontrol amacıyla çağırıp, artık malul değilsiniz nakil oldunuz diyerek emekli aylıklarını kesiyordu.

Böbrek nakli sonrası emekli aylıklarının kesilmesi konusunun, medya da gündeme gelmesi üzerine Çalışma Bakanı Faruk Çelik twitter hesabından yaptığı açıklama ile böbrek nakli olanların kontrol muayenesine çağırılmasına son verecek düzenleme yaptıklarını ifade etmiştir.

Artık böbrek nakli sonrası emeklilik hakları devam edecek olan hastalar, organ nakli olmaktan kaçınmayacaklar.

Sigortalıların Sosyal Güvenlik Kurumundan malulen emekli olmaları için bir sağlık, diğeri de sigorta primi olmak üzere iki temel şartı bulunmaktadır. Bu iki temel şartta ikiye ayrılmaktadır. Sağlık şartı için, sigortalı olmadan önce malul olacak seviyede hastalık olmaması, sigorta yapıldıktan sonra hastalanmış olmak ve hastalığın da yüzde 60 ve daha fazla oranda vücutta iş gücü kaybına neden olması gerekir. Sigortalı şartı olarak da en az 10 yıl sigorta yapılmış olması ve 10 yıl süresinde de en az 1800 gün sigorta priminin ödenmiş olması gerekiyor.

Çalışma Bakanı Faruk Çelik’in açıklamalarına göre, organ yokluğu nedeni ile Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından emekliliğe tabi olanlar ve kendilerine emekli aylığı bağlananlar, böbrek nakli sonrasında emekli değilsin, artık hasta değilsin denilerek emekli aylıkları kesiliyordu. Bakan Çelik, organ nakil olan malullerin kontrol muayenesine çağırılmasını engelleyen yönetmelik değişikliği yapılacağını açıkladı.

Uygulanmakta olan yönetmeliğe göre, malulen emekli olmak için 1800 gün gerekli. Bu kişilere aylık bağlanırken SSK’lı iseler 7200 gün üzerinden, Bağ-Kur’lu iseler 9000 gün üzerinden emekli aylığı hesaplanmaktadır. Yeni çıkan yasa’ya göre ise başkasının bakımına muhtaç iseler bu rakam daha da artmaktadır.

Şimdi yapılan uygulama da hastalık sonrası ya da organ nakli sonrasında yapılan kontroller de yüzde 60 oranından rapor alanlar malulen emeklilik hakkını kaybetmektedir. Sadece rapor oranları yüzde 40 ile yüzde 59 arasında olanlar özürlü sıfatı ile en az 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün ile SSK’dan özürlü emeklisi olmaktadır.

Böbrek Naklinden Sonra Enfeksiyon

Böbrek naklinden sonra hastaların büyük çoğunluğunda iyileşme derecesi çok yüksek, büyük çoğunlukla da genel durumları çok iyidir. Fakat böbrek nakline bağlı olarak çok sayıda komplikasyon ortaya çıkmaktadır. Bunlardan bazısı şiddetli belirtiler ile kısa süreli olarak ortaya çıkar ve uygun tedavi şekli ile düzeltilebilir. Bazıları ise aylarca ve yıllarca nakledilmiş olan böbrekle birlikte yaşama eğilimi gösterir. Böbrek naklinden sonra enfeksiyon, en fazla önemsenmesi gereken bir sorundur.

Komplikasyonların çoğu bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanılması sebebi ile olduğu düşünülürse de hastanın diyalizde olduğu dönemde karşılaşılan ve nakil olduktan sonra da şiddetlenerek sürebilen komplikasyonlar vardır.

Çok ağır komplikasyonlar oldukça sınırlı bir sayıda hastalarda ortaya çıkar; geri kalanlar da ise ya hiç görünmez, ya da fazla ağır olmaz. Böbrek naklinin sorunlu olduğu en çok yaşlılar ve uzun süre sıkıntılı diyaliz dönemi geçirmiş olanlardır. Diğer grup hastalarda komplikasyonlar ortaya çıksa bile çoğunlukla daha hafif olur.

Ağır komplikasyonlara çok az rastlanır. Geri kalanlar uygun tedavi yöntemleri ile kolay bir şekilde kontrol altına alınır ya da hasta için çok önemli sorun yaratmaz.

Hastanın yaşamı açısından en önemli komplikasyon enfeksiyondur. Böbrek naklinden sonra enfeksiyon, hastalar için başlıca ölüm sebeplerinden biridir. Nakilden hemen sonra idrarda bakteri ve ameliyat yarası enfeksiyonları çok sık görülür. Sonraki aşamalarda ise deride mantar veya bakteri enfeksiyonları görülür. Bu sıkıntılar kolay bir şekilde kontrol altına alınır.

Her hangi bir aşama da ortaya çıkabilen bronş ve akciğer enfeksiyonları mantar, virüs, bakteri ve protozoa gibi çok çeşitli etkenlere bağlı olmaktadır. Böbrek naklinden sonra enfeksiyon bazı zamanlarda da hafif ateş ve öksürük ile ortaya çıkar ve sinsice gelişerek, akciğerlere ilişkin herhangi bir bulgu vermeyen bu tür enfeksiyonlar birkaç saat içinde akut solunum yetmezliğine yol açarlar.

Böbrek naklinden sonra enfeksiyon ortaya çıktığında, hem nakil yapan, hem de nakil öncesinde ve sonrasında hastanın bakım ve tedavisini yapan doktorların bu enfeksiyon gelişmesini dikkatli bir şekilde izlemeleri gereklidir. İlk aşama da bir göğüs filmi çekilerek iltihap sürecinin başlangıcı görülebilir. dolayısı ile enfeksiyon odağının görülemediği iki günden fazla süren her ateş yükselmesinde bu incelemenin mutlaka yapılması yerinde olur.

Böbrek Nakli Sonrası İyileşme

Böbrek nakli sonrası hasta, iyileşme süreci boyunca hekimler ve hemşireler tarafından belli bir süre tıbbi gözlem altında tutulur. Düzenli olarak hayati bulgular (tansiyon, nabız, ateş) çıkartılan idrar miktarı, yara iyileşmesi ve olası başka istenmeyen durumlar olasılığına karşı yakın takip altında bulundurulur.

Yeni böbrek, normal böbrekler gibi idrar üretmeye başlar. Bu idrar üretimi, operasyondan hemen sonra başlayabileceği gibi, bazen bir ya da iki haftayı da bulabilir. Canlı vericiden nakil edilen böbreğin fonksiyonlarına başlaması daha hızlı olurken kadavradan nakledilen böbreğin fonksiyonlarının başlaması biraz daha zaman almaktadır. İdrar çıkış miktarı, operasyon sırasında takılan bir idrar sondası aracılığı ile takip edilir. Sondanın çıkarılma süresi hastanın iyileşme sürecine göre değişir. Operasyondan birkaç gün sonra Doppler Ultrasonografi ile böbreğin kanlanması ve anatomik durumu kontrol edilir. Bu ağrılı bir inceleme değildir ve radyoloji uzmanları tarafından yapılır.

Başarılı bir böbrek nakli sonrası, bağışıklık sistemi yeni böbreği yabancı bir doku olarak algılayıp reddetmeye çalışır. Bu tepki beklenen ve normal bir durumdur. Bağışıklık sisteminin de reaksiyonunu baskılamak için operasyondan hemen önce ve operasyondan sonra devamlı olarak bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar almaya başlanır.

Böbrek nakli sonrası, sürekli bağışıklık sistemini baskılayan ilaçların kullanımı, vücudu enfeksiyonlara karşı daha hassas duruma getirdiği için, hekimler ayrıca antibakteriyal, antiviral ve antifungal ilaçlar verirler. Bu ilaçların ve immun sistemi baskılayıcı ilaçların kullanımı ile ilgili organ nakli hemşiresi detaylı bilgilendirme yapar ve eğitimler verir.

Böbrek nakli sonrası, kesi yerinde ağrı olması, operasyondan sonraki ilk günlerde beklenen bir durumdur. Bu durum, ağrı kesici ilaçlar ile hafifletilmeye çalışılır. Dikişler operasyondan yaklaşık 2-3 hafta sonra operasyon yarasının iyileşme durumuna göre alınır.

Operasyon sırasında nakledilen böbrek ile idrar kesesi arasındaki “üreter” adı verilen tüp şeklindeki yapının içine DJ stent adı verilen bir tür ince plastik boru yerleştirilir. Bunu yapmaktaki amac, böbrek ile idrar kesesi arasındaki idrar akışını rahatlatmak ve iyileşme sürecinde anastomoz yapılan dokulara yardımcı olmaktır. DJ stent operasyondan bir süre sonra, hekimin uygun gördüğü bir zamanda sınırlı uyuşturma altında sisto-üretroskopi adı verilen bir işlem ile çıkarılır.

Böbrek Naklinden Sonra Cinsel Yaşam

Böbrek naklinden sonra cinsel arzu ve cinsel güçte, hem erkek hem de kadın hastaların çoğunlukla diyalize girdiklere döneme göre artış olduğu tespit edilmiştir.

Böbrek nakli ile vücuttaki hormonlar düzene girer. Hemodiyalizde iken adet görmeyen kadın hastalar adet görmeye başlarlar. Aynı şekilde erkek hastaların da diyaliz durumuna göre cinsel güçlerinde belirli bir artış görülür. Fakat bazı hastaların yine de ilaçlara ve başka hastalıklara bağlı olarak (şeker hastalığı gibi) cinsel güçte azalma durumu ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda da çocuk sahibi olmamak gibi bir problem olarak ortaya çıkar.

Erkek hastalarda ortaya çıktığı zaman çok rahatsız edici olan bu durum (güç azalması) tedavi edilebilen bir durumdur. Bu şekilde şikâyeti olan hastalar doktorlarına bunu danıştıkları zaman gerekli incelemelerden sonra, bu durumdan kurtulmaları mümkün olmaktadır.

Böbrek naklinden sonra cinsel yaşamda karşılaşılan problemler, her insanın karşılaşabileceği bir sorundur. Doktor ile görüşme sağlanarak bu tip problemlerin çözülmesi her zaman mümkündür. Doktora eş ile birlikte gidip bu problemin çözümü için birlikte yardım istenebilir.

Böbrek naklinden sonra cinsel yaşamda kadınlar içinde sorunlar olabilir. Nakil yapıldıktan sonra adet bozuklukları, az ya da çok adet görme, adet düzensizliği gibi durumlar ortaya çıkabilir. Bu durumun tedavisi için kadın doğum doktorları ile temas sağlanarak tedavi olmak mümkündür.

Böbrek naklinden sonra cinsel ilişki ilk altı haftada yapılmamalıdır. Bundan sonra doktorla konuşarak cinsel ilişki olabilir. Eşlerden birinde akıntılı bir rahatsızlık varsa mutlaka tedbir alınmalı ve tedavi için doktora başvurmalıdır.

Önemli bir problem de böbrek naklinden sonra tekrar normale dönen yumurtalık fonksiyonu sebebi ile istemeden hamile kalınmasıdır. Doğum kontrol hapları kullanmak yasak değildir fakat kalp, damar sisteminde problemlere sebep olabilir ve yüksek tansiyonlu hastalar için bu tip ilaçlar uygun değildir.

Böbrek naklinden sonra isterlerse erkek ve kadın hastalar çocuk sahibi olabilirler. Yalnız kadın hastaların böbrek naklinin üzerinden iki yıl geçmeden hamile kalmaları uygun görülmemektedir. Hamile kalmadan önce doktora danışmak gerekir. Eğer ki hamile kalmak yeni böbrek için yük getirecekse hamile kalmaktan kaçınmalıdır. Hamilelik döneminde yakın takip zorunludur.

Böbrek Nakli Sonrası Grip

Böbrek nakli sonrası dikkat edilmesi gereken en önemli konu enfeksiyondur. Bu enfeksiyonlar nakilden birkaç ay sonra olabileceği gibi, birkaç yıl sonra da olabilir. Onun için çok dikkatli olmak gerekir.

Ateşin 37,5 derecede olduğu, halsizlik, burun akıntısı ve hapşırma ile seyreden üst solunum yolları enfeksiyonu tüm insanlarda olduğu gibi nakil olanlarda da sık olarak gözlenir. Bu durumda yapılması gereken en iyi şey kendini iyi hissedene kadar evde istirahat etmektir. Böbrek nakli sonrası grip olmamaya özen gösterilmelidir.

Ateş 38 derece üzerine çıktığında ise, önemli bir bakteriyel enfeksiyon olabilir. Bu durumda vakit geçirmeden hastaneye gidilmelidir. Titreme, baş ağrısı, kaslarda ağrı, aşırı halsizlik, yorgunluk, öksürük, balgam çıkartma, nefes darlığı, bulantı, kusma, ishal, idrar yaparken yanma, idrarda renk değişikliği ve miktarında azalma gibi sıkıntılar olursa mutlaka ameliyatı gerçekleştiren hastane ile temasa geçilmelidir.

Böbrek nakli sonrası grip geçirdikleri dönemde insanlarla temastan kaçınılmalıdır. Böbrek naklinden sonra, iki ay kadar halka açık yerlerden uzak durulmalıdır. Çiçek ve bahçe işlerinde ise koruyucu önlem alınmalıdır. Eller çok yıkanmalı, hayvanlarla temastan kaçınılmalı ve yiyeceklerin temizliğine özen gösterilmelidir.

Böbrek naklinden sonra, grip olmamaya itina göstermek gerekir. Nezle ve gribin belirtileri hemen aynı olmakla beraber, nezle ayakta atlatma imkânı var iken, gribin daha ağır geçtiğini söylemek mümkündür. Nezle kendini hapşırık, burun akıntısı ve hafif halsizlikle gösterir. Hastalık ayakta atlatılır ve iş gücü kaybı söz konusu değildir. Gripte ise ateş, hapşırık, burun akıntısı, öksürük ve çok ciddi bir halsizlik söz konusudur. Hastanın mutlaka istirahat etmesi gerekir.

Böbrek nakli sonrası gripten korunmak için bağışıklık sistemini güçlü tutmak lazımdır. Aslında bizler her gün nezle ya da grip yapan virüslerle karşılaşırız. Ancak bağışıklık sistemi güçlü olduğu zaman bu virüsler insanı hasta etmez.

Bağışıklık sistemini güçlü tutmak için bol şekilde C vitamini portakal, mandalina ve nar gibi mevsim meyvelerini tüketmek gerekir. Nar meyvesi antioksidan bakımından çok yüksek olması nedeni ile çok faydalı olacaktır.

Ayrıca soğuktan korunmak, hasta kişilerden uzak durmak, bolca elleri yıkamak ve toplu yaşam alanlarından uzak durmak grip ve nezle olmayı engeller.

Böbrek Nakli Sonrası Kreatinin Yükselmesi

Böbrek nakli sonrası alıcılar, sağlıklı ve uzun yaşamak için yapılması gerekli olan kontrollere özen göstermeli, ilaçlarını düzenli kullanmalı, bol su içmeli ve genel sağlık kurallarına uyacak şekilde bir hayat tarzını benimsemeliler.

Böbrek nakli olan hastalara verilen takip formu hastalara yardımcı olacaktır. Nakil olan hastalar özellikle ilk yıl her şeye çok dikkat etmelidir. Çünkü bir yıl sorunların en fazla olduğu bir dönemdir. Bundan sonra alıcılar sağlıklı bir yaşam sürdürebilir. Hastalar bir yıl içinde düzenli kan vererek, böbrek nakli sonrası kreatinin yükselmesinin ne seviyede olduğunun takip edilmesini sağlar ve ilaçların doz ayarlaması yapılır. Hastanın durumu da yapılan kontrollerde sıklığını belirlemeye yardımcı olacaktır.

Böbrek nakli olan kimseler bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlarla, antibiyotik ilaç kullanırlar. İhtiyaç olduğu durum da tansiyon ilaçları ve kolesterol ilaçları da kullanılabilir. Böbrek sağlığı konusunda bağışıklık baskılayıcı ilaç kullanımı önemlidir. Hastaların nasıl kullanması konusunda bir çizelge hazırlanır, buna uygun şekilde ilaçlar zamanında ve verilen dozlarda kullanılır.

BÖBREK NAKLİ SONRASI ENFEKSİYON OLUŞMASI

Böbrek nakli sonrası hastalarda enfeksiyon olması riski her zaman vardır. Böyle bir durumda hemen doktora gitmelidir. Nakil olan hastalarda birkaç ayda ya da yıllarda enfeksiyon olabilir. Ateşin 37,5 derecenin üzerinde olması, halsizlik, üst solunum yolları enfeksiyonu gibi durumlarda dinlenme uygun görülür. Fakat uzun süren ishal, idrarda yanma, kusma, bulantı ve titreme gibi durumlarda vakit geçirmeden doktora gidilmelidir.

BÖBREK NAKLİ SONRASI ORGAN REDDİ

Böbrek nakli olan kimselerde nadiren de olsa organ reddi olabilir. Hastalardan alınan kan örneğiyle yapılan tetkiklerde böbrek nakli sonrası kreatinin yükselirse, erken aşamada organ reddi teşhisi konabilir. Bundan dolayı iyi takip edilirse, düzelme imkânı vardır. Hastaların kontrolleri aksatmaması lazımdır. Bunun haricinde başka belirtilerin olması halinde doktora gidilmesi gerekir.

Greft bölgesinde ağrı, şişlik ve hassasiyet olursa
Ateş ve kan basıncında yükselme olursa
Hızlı kilo alma, ödem ve sıvı birikimi olursa
Böbrek nakli sonrası kreatinin yükselmesi ve üre yükselmesi olursa
Bulantı, kusma, genel vücut ağrısı, iştahsızlık, halsizlik gibi şikâyetlerin artması durumunda mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Böbrek Nakli Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Böbrek nakli alıcılarının sağlıklı ve uzun bir ömür sürmesi için yapılacak kontrollere özen göstermesi, düzenli olarak ilaçlarını kullanması, bol su içerek ve genel sağlık kurallarına uyacak bir yaşam tarzı benimsemesi gereklidir.

Böbrek nakli sonrası nelere dikkat edilmesi gerekenler konusunda hastalara verilen takip programı bu konuda yardımcı olacaktır. Böbrek nakli olan kimseler ilk bir yılda her şeye dikkat etmelidir. Bu dönem en önemli süreçtir. Bu dönemden sonra alıcılar sağlıklı bir yaşam sürdürebilir. Hastalar bir yıl içerisinde düzenli bir şekilde kan vererek, gerekli tetkikleri yaptırmalıdır. Bu şekilde nakledilen böbreğin fonksiyonları takip edilir ve ilaçların doz ayarlanması yapılır. Hastanın durumu yapılan kontrollerin sıklığını belirlemeye yönelik önemli bir unsurdur.

BÖBREK NAKLİ SONRASI NELERE DİKKAT EDİLMELİ

Kilo kontrolü ve tansiyon takibi yapılmalı,
Sağlıklı beslenmeye dikkat edilmeli ve bol su içmeli,
Vücut ısısı devamlı bir şekilde takip edilmeli,
Şeker hastaları kan şekerini kontrol etmeli,
Düzenli bir şekilde egzersiz yapılmalı, yürüyüş programları hazırlamalı,
Sigara içilmemeli, sigara içilen ortamlara girilmemeli,
Diş bakımı yapılmalı ve genel temizliğe özen göstermeli,
Böbrek nakli sonrası bir ay kadar araç kullanmamalı,
Evcil hayvanlardan uzak kalınmalıdır.

Böbrek nakli sonrası dikkat edilmesi gereken konulardan birisi de ilaç kullanımıdır. Nakil sonrası bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar ile antibiyotik ilaçlar kullanılır. İhtiyaç halinde ise kolesterol ve tansiyon ilacı da kullanılır. Hasta olan kişilere bu ilaçları nasıl kullanacağı konusunda yardımcı olmak amacı ile bir çizelge hazırlanır. Buna uygun bir şekilde ilaçlar zamanında ve belirlenen dozda kullanılır.

Böbrek nakli sonrası dikkat edilmesi gereken enfeksiyon oluşması riskine karşı tedbirli olunmalıdır. Böyle bir sorun olursa vakit geçirmeden doktora gitmelidir. Böbrek nakli olan kişilerde birkaç ay ya da yıllar sonra enfeksiyon oluşabilir. Ateşin 37,5 derecenin üzerinde olması, halsizlik, üst solunum yolları enfeksiyonu gibi durumlarda istirahat tavsiye edilir. Fakat uzun süreli ishal, idrarda yanma, kusma, bulantı ve titreme gibi rahatsızlıkta hemen doktora gidilmelidir.

Böbrek nakli sonrası nadiren de olsa organ reddi durumu ortaya çıkabilir. Hastadan alınan kan örneği ile yapılacak tetkiklerde kreatin seviyesi yükselirse, erken aşamalı organ reddi teşhisi yapılabilir. Bu tip hastalar iyi takip edilirse düzelme olabilir. Bundan dolayı kontrollerin düzenli yapılmasında yarar vardır.

Böbrek Naklinden Sonra Nelere Dikkat Edilmeli

Böbrek nakli sonrası yapılması gereken en önemli durum, ilaçları her gün düzenli kullanmak, yeterli su içmek ve sorun oluştuğunda vakit geçirmeden doktora ulaşmaktır. Böbrek nakli sonrası laboratuar tetkikleri ile hasta sürekli takip edildiği için pek çok problemler belirtiler ortaya çıkmadan tespit edilebilir.

Böbrek nakli olanların dikkat etmesi gereken hususlar:

Tansiyon takibi ve kilo kontrolü yapılmalı
Vücut ısısı devamlı takip edilmeli
Sağlıklı beslenmeye önem verilmeli ve bol su içmeli
Sigara içmemeli, içilen ortamlardan uzak durulmalı
Düzenli egzersiz yapmalı, yürüyüş programı hazırlanmalı
Diş bakımı yapılmalı ve temizliğe dikkat etmeli
Şeker hastaları kan şekerini kontrol altında bulundurmalı
Evcil hayvanlardan uzak durulmalı
Böbrek nakli olan kimseler bir ay araç kullanmamalı

Böbrek nakli olan kimseler bağışıklık sistemini düzenleyen ilaçlar ile antibiyotik ilaçlar kullanırlar. İhtiyaç olması durumunda kolesterol ilaçları ve tansiyon ilaçları da kullanırlar. Hastaya bu ilaçları nasıl kullanacağı konusunda bir çizelge verilir. Buna uygun ilaçlar zamanında ve verilen dozda alınır.

ENFEKSİYON OLUŞMASI

Böbrek nakli olan kimseler için, enfeksiyon olması çok risklidir. Böyle bir durumda hemen doktora gitmelidir. Nakil olan hastalarda birkaç ayda ya da daha sonra enfeksiyon oluşabilir. Ateşin 37,5 derecenin üzerinde olması, halsizlik, üst solunum yolları enfeksiyonu, burun akıntısı olması halinde hastalara istirahat etmeleri tavsiye edilir. Fakat uzun süren ishal, idrarda yanma, bulantı, kusma, kas ağrısı ve titreme olduğu durumda vakit geçirmeden doktora gidilmelidir.

ORGAN REDDİ BELİRTİLERİ

Böbrek nakli olan kimselerde az sayıda da olsa organ reddi olabilir. Hastadan alınan kan örneği ile yapılan tetkiklerde kreatin seviyesi yükselir ise, erken aşamada organ reddi teşhisi konulabilir.

Greft bölgesinde ağrı, hassasiyet ve şişlik olması
Ateşte ve kan basıncında yükselme olması
Üre ve kreatin değerlerinin yükselmesi
İdrarda azalma ve yanma olursa
Hızla kilo alma, ödem ve sıvı birikmiş olursa
Bulantı ve kusma, iştahsızlık, genel vücut ağrısı, halsizlik

Yukarıda açıklanan rahatsızlıklarda vakit geçirmeden doktora bilgi verilmelidir.

Böbrek Nakli Sonrası Kontroller

Böbrek nakli sonrası yapılacak kontroller aşağıda sıralanmıştır.

Kadınlarda nakil sonrası her ay adet dönemi sonrasında kadının kendisinin meme muayenesi yapması,
35 yaş üzerindeki kadınlarında yılda bir kez jinekolojik bakım esnasında pap-smear aldırmalı ve mamografi yaptırılmalıdır.
Erkek hastalar için ayda 1 testis muayenesi yaptırmalıdır.
Yapılan kontroller esnasında bedenin olağan dışı bir bulgu varsa (yeni çıkan, rengi değişen ben gibi) nakil merkezine bildirilmelidir.
Yılda bir kez dermotoloji doktoruna giderek nakil ile ilgili konular danışılmalıdır.
Yıl bir kez göz doktoruna gidilmelidir.
Yılda bir kez akciğer testi, batın ultrason, hepatit testleri yaptırılmalıdır.
40 yaş üzerinde bulunan hastalar prostat taramasında geçmelidir.

Bunların dışında hastanın kendi kendine yapabileceği bir takım kontrollerde bulunmaktadır.

Vücut ısısı kontrolü: Hastanın vücudu günde iki kez ölçülmelidir. Sıcaklık 37 derecenin üzerine çıktığında nakil kliniği ile iletişime geçiniz. Ateşiniz hızla artmaya devam ediyor ve halsizlik varsa hemen kliniğe gidiniz. Eğer klinik uzaksa en yakın nakil merkezi ya da nefroloji kliniğine başvurunuz.
Nabız kontrolü: Nabız sayımını öğrenebilirsiniz. Bazı ilaçlar nabız sayısını değiştirebilmektedir. Örneğin, Ca antagonistleri (Nidilat, kardilat), B blokerlar (dideral, viken, tensinor vb.), Digoksin, Alfa metil dopa (Aldomet) gibi ilaçları almadan önce nabzını sayınız.
Kan basıncı kontrolü: Hastanın kan basıncını (tansiyonu) günde en az iki kere ölçülmelidir. Büyük ve küçük tansiyonlar not edilmelidir. Tüm bu işlemler için bir defter tutmanız son derece işinizi kolaylaştıracaktır. Yüksek tansiyon rejeksiyon belirtisi olabileceğinden dolayı dikkatli olunmalıdır.
Ağırlık kontrolü: Hastanın kilosu, kahvaltı öncesi sabah tuvalete gittikten sonra ölçülmelidir. Aşırı kilo artışı böbrekte rahatsızlıklar yaratacağından dolayı bu konuya dikkat edilmelidir.
Rutin kontroller: İdrar tetkiki, lökosit sayımı, kreatinin, kanda BUN, açlık kan şekeri, elektrolitler, sandimmun seviyeler hastanede rutin olarak kontrol edilmelidir. Bu kontroller hastane çıkış işlemlerinden sonra

– İlk hafta sonra,

-İlk 45 günde haftada bir,

-İlk 3 ay 15 günde bir,

-3 aydan sonra yılda 1 şeklinde yapılmalıdır.

İdrar kontrolü: Hekiminiz size idrar toplamanızı söylediğinde 12-24 saatlik belirtilen aralıklar da idrar miktarı toplanıp ölçüldükten sonra kaydedilmelidir. Günlük idrar miktarı her tuvalet sonrası kontrol edilmeli ve olağan dışı durumlar not edilmelidir.

Böbrek Nakli Sonrası Bakım

Böbrek nakli sonrası yapılması gereken en önemli şey bakımdır. Çünkü nakil gerçekleştikten sonra hastanın sağlığının korunması ve yaşam kalitesinin artması son derece önemlidir. Bu yüzden hasta doktorunun tavsiyelerini dinlemeli, gerekli talimatlara uyarak hayatını sürdürmelidir.

Böbrek Nakli Sonrası Bakım Nasıl Olmalı?

Hastanın kilo ve tansiyonu takip edilmeli
Vücut ısısı kontrol edilmeli
Beslenme konusunda oldukça titizlikte davranılmalı
Bol su içmek oldukça önemlidir
Düzenli egzersiz ve yürüş programları hazırlanmalı
Kişi eğer şeker hastası ise kan şekerine çok dikkat edilmeli
Genel sağlık temizliği ve diş temizliğine itina gösterilmeli
Sigara içmemeli ve içilen ortamdan uzak durulmalı
Evcil hayvan, bitki ve bahçe işlerinden uzak durmalı
Araç gibi makine kullanımlarından uzak durulmalı

Böbrek nakli sonrası bakım yapmanın bir çok amacı bulunmaktadır. Özellikle komplikasyonların önlenmesi, erken tanı yapılması ve böbreğin çalışma koşullarının en üst düzeyde sağlanması için oldukça önemlidir. Nakil ameliyatı sonrasında hemşirelere de önemli görevler düşmektedir. Hastanın vücudunun immünolojik konrolü için kullanılan teknikler önemli olacaktır.

Hastaya yeterli sıvı desteği sağlanmalı. Vaskülar dolum, doku perfüzyonu gerektiğinde yeterli sıvının bulunup bulunmadığı ve hızı sürekli kontrol edilmelidir.
Hastada ameliyat sonrası üretal anastomoz kaçağı oluşabilir ve bu da cerrahi işlem gerektiren bir durumdur. Hastanın idrar çıkışları kontrol edilmelidir.
Hastanın BUN, hemoglobin, kreatinin, Htc ve karaciğer değerleri testlerle günlük olan takip edilmeli ve olağandışı durumlar derhal hekime bildirilmelidir.
Hastada nakil sonrası kızarıklık, morarma, şok bulguları gibi değişiklik tespit edildiğinde raporlanmalı.
İdrarın aniden kesilmesi gibi durumlar acil müdahale gerektirebildiğinde hasta yakından takip edilmeli ve raporlanmalıdır.
Ameliyat sonrası hasta vücudu hassas olduğundan dolayı odaya girenler sık sık ellerini yıkamalıdır. Böylece mümkün olduğunca enfeksiyon riski azaltılmış olur.
Hasta ünitesine koruyucu izolasyon uygulanarak ziyaretçi sayısı kısıtlanmalı ve süresi azaltılmalıdır.
Hastanın başka bir üniteye gitmesi gibi durumlar gerektiğinde maske takılmalı ve gömlek giydirilmesi gerekmektedir.
Hastaya solunum ve öksürme egzersizleri yaptırılmalıdır.
Hastanın günlük kilo takibi yapılması gerekmektedir.
Hasta nakil işlemi sonrası kullanacağı ilaçlar ve yan etkileri konusunda detaylı olarak bilgilendirilmelidir.