Organ Nakli | Sağlık Sitemiz

Böbrek Aldırma Ameliyatı Ne Kadar Sürer

Böbrek ameliyatları genel olarak; böbrek nakli, böbrek taşları ameliyatları ve böbreklerde tümör gibi sağlık nedenlerinden dolayı yapılan cerrahi operasyonlardır.

BÖBREK NAKLİ AMELİYATI: Böbrek nakil ameliyatı genel olarak hastanın yaşı ve hastada ki sağlık sorunlarına göre değişiklik gösterir. Normal bir şekilde hiçbir sağlık sorunu olmayan genç insanlarda böbrek nakli ameliyatı 1,5-2 saat arasında gerçekleşir. Hastanın yaşı 50 ve üzerinde ise, böbrek nakli ameliyatı 5-6 saat arasında gerçekleşir. Bunun sebebi hastanın yaşından dolayı böbrek çevresinde olan damarlarda kireçlenme olmasından dolayı, ameliyat hem riskli hem de biraz uzun sürer. Ayrıca hastada kilo varsa, böbrek ameliyatının farklı olmasına sebep olabilir. Kilolu hastalarda bu ameliyat süresi 3,5 saate kadar da çıkabilmektedir. Hastada ağır şeker hastalığı, tansiyon gibi sorunlar varsa ameliyat riskli olur ve 4 saat gibi zaman alabilir. Eğer ki hasta hem yaşlı, hem de kilolu ise ameliyat 6 saat gibi bir zaman alabilir.

BÖBREK TÜMÖRÜ AMELİYATI: Kanser riski olan hasta ameliyatlarıdır. Kanser riski taşıyan tümörler böbreklere yapışık bir vaziyette büyürler. Bu sebeple bu tümörlerin bir an evvel alınması gerekir. Bu ameliyatlar iki farklı yöntemle yapılır. Bunlar açık cerrahi yöntem ve laporaskopi ameliyat yöntemidir. Günümüzde açık cerrahi ameliyatı çok fazla kullanılmaz. Yaygın olan ameliyat şekli laporaskopi ameliyatı ile hastanın böbreğinde bulunan tümörün çıkartılması ile gerçekleşir. Bu tümörler farklı boyutlarda olur. Çok büyük tümör oluşmuş ise böbrek komple alınarak kanser oluşmasına engel olunabilir. Oluşan tümörün büyüklüğüne göre ameliyat süresi de uzayabilir. Ortalama olarak bu ameliyatın yapılması 4-5 saati bulmaktadır.

BÖBREK TAŞLARI AMELİYATLARI: Böbrek taşları ameliyatı üç farklı yöntemle yapılır. Bunlar açık böbrek taşı ameliyatı, kapalı böbrek ameliyatı ve fileksible böbrek taşı ameliyatlarıdır.

Açık böbrek taşı ameliyatı: hastalar için en zor ve iyileşme süresi en uzun olan ameliyattır. Bu ameliyat 4-5 saat kadar sürmektedir.

Kapalı böbrek taşı ameliyatı: Çok fazla cerrahi müdahaleye maruz kalınmadan yapılan ameliyattır. Bu ameliyat en fazla 2 saat kadar sürer. Hasta bir gün hastanede kalır, ertesi gün taburcu edilir.

Fileksible böbrek taşı ameliyatı: Bu ameliyatta hastaya hiçbir cerrahi operasyon yapılmaz. Hastanın idrar kanalına girerek böbreklerdeki taşlara kadar ilerleyen cihaz, taşları yakarak idrardan atılmasını sağlar. Bu ameliyat 1,5 saat sürer ve hasta aynı gün taburcu edilir.

Böbrek Nakli Ücretleri

Sosyal güvencesi olanlar organ nakli için hiç para ödemeyecekler.

Sigortalılara 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren A sınıfı özel hastanelerin kapılarının açılması ekonomik durumu yeterli olmayan hastalar için umut kaynağı olmuştur. Birçok nakil hastaları 20-30 bin TL olan böbrek nakli ücreti nedeni ile diyalize girmek zorunda kalıyordu.

Gelişmiş hastanelerin Sosyal Güvenlik Kurumu ile kalp ve kanser hastalıkları için branş anlaşmasının arkasından, yeni dönemde organ nakli operasyonları da aynı kapsama alındı. Sigortalı hastalarda artık organ nakilleri için tek kuruş ödeme yapmadan A kalite hizmet alabilecek. İlk olarak Memorial ve Florence Nightingale hastaneleri Sosyal Güvenlik Kurumu ile branş anlaşması imzalamış ve önemli olan bu süreci başlatmıştır.

Böbrek nakli ücretlerinin 20-30 bin TL’yi, karaciğer naklinin de 100 bin TL’yi bulan ücretleri insanların sıkıntı yaşamasına sebep olmaktaydı. Sosyal güvencesi olan hastalardan böbrek nakli ücretleri bundan sonra Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanacaktır.

Böbrek ve karaciğer nakli konusunda branş anlaşması imzalayan Memorial Hastanesi Medikal Direktör Yardımcısı Dr. Sevim Şuekinci, anlaşmanın imzalanması ile sigortalı hasta başvuru sayısının arttığını söyledi. Organ naklinin hem ilaç hem de nakil anlamında maliyetlerinin yüksek olduğuna dikkat çeken Şuekinci, “biz bunu sosyal sorumluluk projesi olarak da değerlendiriyoruz. Sigortalı hastalara tek kuruş ödetmeden bu pahalı ameliyatları gerçekleştireceğiz. Hastanemizde dünya çapında ekiplerimiz bulunuyor. Hastalarımıza bu doktorlarla hizmet vereceğiz.” dedi.

Böbrek Hasta Haklarını Koruma Derneği Genel Başkanı Vahap Acar da uygulamanın olumlu olduğunu belirtti. Ülkemizde A sınıfı hastaneler dışında birçok hastanede de bu nakillerin yapıldığına dikkat çeken Acar, “ Devlet, bir böbrek nakli ücreti olarak 23 bin TL ödüyor. Bu iyi bir rakam” diye konuşmuştur. Diyalize giren bir böbrek hastasının devlete yıllık 60 bin TL masrafı olduğunu açıklayan Acar, bu yapılan uygulama ile masraflarında azalacağını belirtti.

Özel hastanelerde yapılacak kalp ameliyatı, kanser tedavisi ve organ nakli için bir düzenlemeye gideceklerini belirten Sağlık Bakanı Recep Akdağ, şöyle devam etti:” Organ nakli, kalp ameliyatı ve kanser tedavileri için vatandaşlardan tarafından hiç para ödenmeyecek. Kuralı öyle koyuyoruz. Özel sektörden hizmet alma konusunda 30 liralık tedavi için 10 lira cebinizden ödeyebilirsiniz. Bunlar imkân dâhilinde olabilir ama böbrek nakli için 20 bin, 30 bin ödemeyi vatandaşların birçoğu yapamaz.” şeklinde konuşmuştur.

Böbrek Naklinin Zararları

Diyaliz tedavisi çok gelişmiş olmasına vücutta devamlı olarak çalışan bir böbrek gibi toksit maddelerini, vücudu hiç etkilemeyecek şekilde dışarı atması mümkün değildir. Bu nedenle diyaliz tedavisinde geçirilen yıllar hastaları yıpratır.

Böbrek yetmezliği olan hasta için, böbrek nakli olmak uzun yaşamak anlamına gelir. Ancak nakil olabilmek için sevdiği insanlardan çok büyük fedakârlık yapmalarını isteyecektir. Özellikle böbrek bağışlayan kişilerde böbrek yetmezliği ve başka ciddi problemler olabileceği gibi, böbrek naklinin zararları toplumumuzda yaygın iken, böyle bir istek yapmak çok zor olur. Bu sebepten bütün böbrek yetmezliği hastalarının hayali bir gün nakil olmak olsa da bu isteklerini bastırırlar ve yakınlarından böbrek isteyerek onları zor duruma düşürmek istemezler. Bu durum da onların çok zor ve kısalmış bir ömrü kabul etmeleri anlamına gelmektedir. Hâlbuki günümüzde böbrek vericilerinin safra kesesi ameliyatlarından daha düşük risk aldığı, bir haftada normale döndüğü ve canlı vericiden böbrek naklinin % 95 başarılı olduğu bir gerçektir.

Toplumda yaygın olarak düşünüldüğü gibi, böbrek naklinin zararları arasında gösterilen, böbrek bağışlayan kişilerde böbrek yetmezliği gelişmesi riski artmaz. Amerika ve Avrupa’da bugüne kadar 100 bin dolayında insan böbrek bağışında bulunmuştur. Bu kişilerle ilgili yapılan istatiksel çalışmalar sonunda böbrek bağışlamanın, böbrek yetmezliği sorunu yaşatmadığını göstermektedir. Toplumlarda her bin kişiden biri tek böbrekli olarak doğmaktadır. Bu insanlar hayatlarını gayet sağlıklı olarak sürdürürler.

Böbrek bağışlayacak kişi için, böbrek naklinin zararları olarak gösterilen, böbrek yetmezliği riski olmasa da her ameliyatta olduğu gibi bu ameliyatın da getireceği riskler mutlaka vardır. Ancak bu riskler fıtık onarımı ya da safra kesesi ameliyatına göre çok daha küçüktür. Bütün dünyadaki verilere göre % 2 oranında yara enfeksiyonu, % 1 kesi yerinden fıtık gelişmesi, % 0,5 laparoskopik vakalarda ise bağırsak tıkanması gelişmesi riski vardır. Bu riskler göze alındığı zaman yakın akrabanızın on yılsonunda yaşama şansı % 6’dan, % 76’a çıkar.

Günümüzde dünyadaki gelişen organ nakli merkezlerinde akrabalarına böbrek bağışlamak isteyen kişilerden, böbrek endoskopik ameliyat tekniği ile teleskopik bir kamera kullanarak yapılmaktadır. Endoskopik yöntem ile ameliyat sonrasında oluşan sıkıntılar azalmış, böbrek bağışlamak isteyen kişilerin ameliyat stresi azalmış ve psikolojik olarak bir rahatlık getirmiştir.

Böbrek bağışlamak isteyen kişi, böbrek naklinin zararlarını değil, bir yakınına faydalı olmanın ne kadar güzel ve hayırlı bir davranış olduğunu düşünmelidir.

Kimlere Böbrek Nakli Yapılamaz

Böbrek nakli yapılamayan hasta sayısı çok azdır. Aktif iltihabı olan hastalara böbrek nakli yapılamaz. Bu durumdaki hastaların tedavileri yapıldıktan sonra böbrek nakli gerçekleştirilir.

Tümörü olan hastaların, tümörleri tedavi edildikten sonra tümörün cinsine belli bir süre bekledikten sonra nakil işlemi gerçekleşir. Tümörün başka organlara sıçradığı tespit edilen hastalarda, böbrek nakli yapılamaz.

Kan grubu uyumu olmayan hastalarda, nakil edilen böbreği kaybetme riski çok yüksek olmasından dolayı şu an genellikle tavsiye edilmez.

Alıcı ile vericinin kanlarının karıştırılmasıyla yapılan testin pozitif çıkması durumunda da böbrek nakli yapılamaz.

İleri yaş, böbrek nakli için göreceli bir engel durumdur. Hastanın genel durumu, organların durumu ve biyolojik yaşı birlikte değerlendirilir. Yaş durumu böbrek nakli için tek başına bir engel olarak düşünülmez.

Son dönem böbrek yetmezliğinin sebepleri diyabet ve hipertansiyondur. Diyabet hastalığı(şeker hastalığı) böbrek nakli olması gerekli olan bir gruptur. Tip I diyabet hastaları için, uygun kadavra bulunabilirse böbrek+pankreas naklide önemli bir şans olur. Şeker hastalığı vücudu çok yıprattığından buna böbrek yetmezliği ve diyaliz tedavisi de eklendiğinde hasta daha çok yıpranma yaşayacaktır. Bu nedenle diyabet hastalarına böbrek nakli olma şansının verilmesi çok gereklidir. Tip I diyabet hastalarında böbrek ve pankreasın aynı anda nakil edilmesi ile tek bir ameliyat sonunda diyaliz ve insülin tedavisinden kurtulmak mümkün olabilir. Hepatit B ve Hepatit C hastalarının, ileri karaciğer hastalıkları olmazsa böbrek nakli olabilirler.

Hepatit B ve Hepatit C virüsü karaciğerde hasara yol açarlar. Böbrek nakli sonrasında bağışıklık sistemini baskı altında tutan ilaçlar nedeni ile vücut hepatit virüsüne karşı olumsuz etkilenebilir. Bu nedenle fazla miktarda kanda virüs bulunan ve karaciğeri ciddi şekilde hasar görmüş hastalara böbrek nakli yapılamaz. Ancak hepatit B ve hepatit C virüsü olan ve karaciğerinde ciddi hasar olmayan hastalarda böbrek nakli, diyaliz tedavinde kalmaya göre daha sağlıklı ve rahat bir hayat sağlayabilir.

Canlıdan böbrek nakli işleminde doku uyumu olmadan nakil yapılmaktadır. Canlı böbrek naklinde doku uyumu olmadan Amerika ve Avrupa’da yıllardır uygulanan bir işlemdir.

Böbrek Nakli İçin Yapılan Testler

Böbrek nakli canlı vericilerden ya da kadavralardan yapılır.

Aralarında kan bağı olan akraba olan kişilerden, alınan böbrekler hastanın vücudu ile daha iyi uyum sağlar. Bu tür canlı vericilerden yapılan ameliyatlarda, böbrek nakli için gerekli testler yapılır. Hasta ve vericisi önceden ayrıntılı bir şekilde incelenir, en uygun şartlar hazırlandığında nakil gerçekleştirilir. Bundan dolayı canlı vericilerden yapılan nakil daha başarılı olur, ameliyat riski ise az olur.

Bununla birlikte, kadavra böbreği bekleyen hastalarında nakil öncesinde, böbrek nakli için gerekli testleri yapılır ve nakil için beklemeye hazır hale getirilir. Son dönemlerde yeni ilaçların da devreye girmesi ile kadavradan yapılan nakillerin başarı oranı bir hayli yükselmiştir.

Böbrek nakli çok iyi bir tedavi yöntemidir. Ancak bazı durumlarda nakil sonrasında değişik problemler çıkmaktadır bu sorunları en aza indirmek için nakilden önce ayrıntılı incelemeler yapılır. Böbrek nakli için gerekli olan testler şunlardır:

FİZİK MUAYENE: Böbrek nakline aday olabilmek için ayrıntılı bir şekilde muayene yapılır. Genel muayene ile birlikte, kulak burun boğaz, diş muayenesi ve kadın hastalar için jinekolojik muayene de önem taşır. Her hangi bir sorun çıkarsa tedavi edilir.

KAN İNCELEMELERİ: Bu incelemeler diyaliz tedavisi, karaciğer fonksiyonları, kan sayımı, sarılık ve bulaşıcı hastalıklara yol açabilecek virüsler konusunda bilgi verir.

BAKTERİYOLOJİK İNCELEMELER: Nakil ameliyatından sonra uygulanan ve böbrek reddini önlemeye yönelik tedaviler vücut direncini azaltır. Bu durum bazı sinsi hastalıkları tetikler, yapılacak bakteriyolojik incelemeler ile bu iltihapların kaynağı bulunup, gerekli tedaviler yapılır. Vücut iltihaplardan temizlendikten sonra böbrek nakli yapılmasına onay verilir.

RADYOLOJİK İNCELEMELER:

Göğüs filmi: Kalp ve akciğerde herhangi bir hastalık olup olmadığını kontrol etmek için yapılır.

Mide filmi: Midede herhangi bir hastalığı varsa, nakil öncesi tedavi olması önemlidir. Çünkü nakil sonrasında kullanacağı ilaçlar mideye zararlı olabilir ve ülser kanamasına yol açabilir.

Mesane filmi: Bazı hastalarda idrar yaparken, mesanedeki idrar böbreğe taşabilir ve böbrek iltihabına sebep olabilir. Bundan dolayı idrar sondası takılıp filmler çekilir ve ona göre değerlendirilir.

Ayrıca, hastanın genel sağlık durumu kontrol edilir, elektrokardiyografi, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi gibi testler de yapılır. Böbrek nakli için gerekli olan bu incelemeler sonucunda hekimler gerekli tedbirleri hastalara tavsiye ederler.

Böbrek Nakli Ne Zaman Gereklidir

Genel olarak son dönem böbrek yetmezliğine gelen, bütün hastaların organ nakli adayı olarak bilinmesi gereklidir. Çünkü organ nakli diyaliz yöntemlerine nazaran çok daha üstün bir tedavi yöntemidir. Gerçekten hem yaşam kalitesi, hem de yaşam süresi açısından organ nakli diyalizin tedavi şekli ile kıyaslanamayacak kadar üstün özelliğe ve avantajlara sahiptir. Ekonomik olarak da çok daha ekonomik bir tedavi şeklidir.

Diyaliz yöntemleri ülkemizde maalesef çok pahalıdır. Diyaliz için kullanılan sarf malzemeleri çoğunluk olarak yurt dışından gelmektedir. Böbrek nakli 30’dan fazla merkezde çok başarılı bir şekilde yapılmaktadır. Her diyaliz hastasına veya son döneme giren kronik böbrek hastasına böbrek nakli yapmak gereklidir.

Çok ciddi kalp damar hastalığı olan diyaliz hastalarına böbrek nakli yapılamaz. Yine yaşam süresinin çok kısa olduğu bilinen kanser, tümör ve benzeri hastalığı olan kişilere böbrek nakli gerekli değildir ve yapılamaz. Bunların haricinde her diyaliz hastasında böbrek nakli gerekli olan bir yöntemdir. Diyaliz sürecinde olan kronik böbrek yetmezliği hastalarında yine, böbrek nakli gerekli olan yöntemdir.

Böbrek yetmezliğine girenler, diyalize girenler için böbrek nakli bir umut kaynağıdır. Çünkü zamanımızda başarı ile uygulanmakta ve hastaların yaşam seviyesini yükselterek, daha uzun ve sağlıklı yaşamalarını sağlar. Sadece ameliyat riskini kaldıramayacak durumda olanlar, kanser hastaları dışında kalan herkese böbrek nakli yapılabilir. Hastalarda hepatit, tüberküloz gibi enfeksiyon hastalığı bulunursa, mikrobik hali aktif değilse yine böbrek nakli olabilirler. Hastalara hekimler tarafından bilgi verilir ve organ nakil merkezinde kayıt yapılır. Böbrek alınacak bir akraba varsa canlıdan böbrek nakli yapılır, bulunamazsa kadavradan böbrek nakli listesine kayıt yapılır.

Canlıdan yapılan böbrek nakilleri oldukça başarılı ve güvenilir bir tedavi şeklidir. Nakilden sonraki ilk senede hastalarda % 95 oranında sağlıklı ve diyalize girmeden bir yaşam elde edilir. Son yıllarda kullanılan bağışıklık baskılayan ilaçlarda görülen gelişmeler ve böbrek naklindeki tecrübeler arttıkça başarı oranı devamlı yükselmektedir.

Böbrek nakli olması gerekli olan hastalarda, genel olarak kadavradan böbrek nakli bekleme gibi bir durum görülmektedir. Hâlbuki kişinin nakil alabileceği bir akrabası varsa, beklemeye gerek olmadan sağlığına kavuşabilir. Bunun için nakil olması gereken hastaların ilk olarak canlı böbrek naklini tercih etmeleri gerekir.

Böbrek Nakli İçin Aranan Şartlar

Böbrek yetmezliğine girenler ve diyaliz tedavisi olanlar için böbrek nakli bir umut ışığıdır. Günümüzde başarı ile uygulanmakta ve hastanın yaşam standardını yükselterek, daha uzun ve sağlık içinde yaşamasını sağlamaktadır. Yalnızca ameliyat riskini kaldıramayacak durumda kalp hastası olanlar ve kanser hastası olanlar dışında herkese böbrek nakli yapılabilir.

Hastalarda hepatit, tüberküloz gibi enfeksiyon hastalığı olur ve mikrobik hali olmazsa yine nakil yapılabilir. Hastalara doktoru tarafından bilgi verilir ve organ nakil merkezinde kaydı tutulur. Eğer ki canlıdan böbrek alınacak bir akrabanız bulunmazsa, kadavradan böbrek nakli listesinde olmanız gereklidir.

Canlıdan yapılan böbrek nakli, oldukça başarılı ve güvenilir bir tedavi şeklidir. Nakil işleminden sonraki ilk sene hastalarda % 95 oranında, sağlıklı ve diyalize girmeye gerek duymadan bir yaşam elde edilebilir. Son yıllarda kullanılan bağışıklık baskılayan ilaçlar, böbrek naklindeki deneyimler ile başarı oranını sürekli olarak artırmaktadır.

Böbrek nakli olması gereken hastaların genel olarak, kadavradan böbrek bekleme gibi bir durumları vardır. Hâlbuki hastanın nakil alabileceği bir akrabası varsa, hiç beklemeye gerek olmadan sağlığına kavuşabilir. Bu sebeple böbrek nakli olması gereken hastanın ilk olarak canlıdan yapılacak böbrek naklini değerlendirmesi daha mantıklı olacaktır. Canlıdan böbrek naklinin hastaya çeşitli avantajları vardır.

* Canlı nakil işleminde, sağlıklı böbrek nakledildiğinden, daha başarılı bir sonuç alınır.

* Alıcı ve verici sağlık kontrolünden geçtiği için, ameliyat oldukça kontrollü olur.

* Canlıdan nakil işlemi kısa tamamlanır ve nakil işlemi gerçekleşir.

* Kadavradan nakil işleminde böbreğin uygun zamanda çıkmaması durumunda, hastalar bu süreçte yıpranabilir.

Böbrek naklinin amacı böbreği nakil etmek değil, böbreğin uzun yıllar görevini yapmasını sağlamaktır.

Hepatit B ve Hepatit C hastalarına böbrek nakli yapılabilir. Hepatit hastalarında karaciğer hasarı oluşmadıysa, böbrek nakli yapılması sağlıklı olmalarına ve uzun yaşamalarına sebep olur.

Böbrek yetmezliğinde son döneme gelen hastaların diyalize girmeden, böbrek nakli yaptırması daha uygundur.

Canlıdan doku uyumu olmadan böbrek nakli yıllardır yapılmaktadır. Bu ülkemizde de uygulanan bir sistemdir. Canlı vericisi olanlarda doku uyumu yoksa da başarılı bir şekilde böbrek nakli yapılmaktadır.

Böbrek Nakli İle İlgili Bilgiler

Böbrek nakli, her iki böbreği de görev yapamayacak kadar hasar gören, son dönem böbrek yetmezliği olan hasta için, canlı vericiden veya kadavradan alınan sağlam böbreğin nakil işlemidir.

Böbrek naklinde, öncelikli durum hayatını kaybeden insanların organlarının kullanılmasıdır. Fakat bu sistemin ihtiyacı karşılaması mümkün olmadığı için, canlı vericilerden de böbrek nakli yapılmaktadır. Beyin ölümlerinin Gerçekleştiği kişilerin organının bağışlanması durumunda, bu kişiye ait olan önemli organlar fonksiyonlarını kaybetmeden kullanılır. Organ nakli gereken kişinin dördüncü dereceye kadar akrabaları doku, kan grubu uyumu mevcut ise organ bağışında bulunabilir.

Normal koşullarda, böbrek vericisi olmak ciddi risk taşımaz. Vericiler anestezi alacağı ve ameliyat olacağı için her ameliyatta olabilecek cerrahi riskleri taşırlar. Böbrek vericileri ameliyattan bir süre sonra iyileşir ve ortalama olarak 3-4 hafta içerisinde normal iş ve yaşantılarına dönerler. Uzun zamanda tek böbrekli olmak, yaşam kalitesi ve yaşam süresini etkilemez. Böbrek vericisinde uzun dönemde böbrek yetmezliği riski artmaz. Ama vericinin bir zarar görme olasılığı varsa böbrek alınmaz, başka verici aranır.

Her verici adayı, kendi grubuyla aynı olan alıcıya böbrek verebilir. 0 grubu vericiler, her kan grubuna böbrek verebilir. AB grubu alıcılar ise, her kan grubundan böbrek alabilir. Rh pozitif veya negatif olmasının bir önemi olmaz.

Böbrek nakli yapılacak kişiler için üst yaş sınırı yoktur. Kanser, kalp hastalığı, hepatit ve bulaşıcı hastalık geçirmiş olma durumunda nakil için uygunluk açısından özel tetkikler yapılır.

Böbrek nakli için hazırlık aşamasında, alıcı ve vericide geniş kan ve idrar incelemeleri, bazı röntgen ve ultrason incelemeleri yapılır. İhtiyaç durumuna göre gerekli bölümlerin doktorlarından görüşleri alınır. Doku ve bağışıklık sistemi ile vericinin dokularının karşılaştırma testleri yapılır. Operasyon için uygun ise karar hastanenin organ nakli konseyinde görüşülür.

Böbrek nakli sonrasında, bağışıklık sistemi yeni takılan böbreği atmaya, reddetmeye çalışır. Bu nedenle bağışıklık sistemini baskı altında tutan ilaçların nakil işleminden sonra, doktor kontrolleri ile düzenli olarak ömür boyu kullanılması gerekir. Nakil sonrası hastaya, özel bir durum olmadığı sürece katı ve ciddi bir beslenme programı uygulanmaz. Sağlıklı olan, uygun koşullarda pişirilen her şeyi aşırıya kaçmadan yiyebilirler.

Böbrek Nakline Engel Durumlar

Böbrek nakli, başka bireyin böbreğinin diyaliz hastasına ya da böbrek yetmezliği ileri seviyede olan hastalara nakledilme işlemidir. Genel olarak iki şekilde yapılır. Yaşamını yitiren kişilerden alınan organın nakledilme işlemine kadavradan böbrek nakli denilir. Diğer yöntem ise canlı vericilerden yapılan böbreğin nakil işlemidir. Tıbben böbrek nakline engel durumlar olmadığı zaman, her diyaliz hastasına nakil yapılır. Sadece 70 yaş ve üzerinde olan nakil adayları daha ayrıntılı olarak incelenir.

Böbrek nakline kesin engel teşkil eden durumlar:

*Kanser hastalığı

*Aktif AİDS

*Aktif tüberküloz

*Aktif hepatit veya siroz

*Ciddi vasküler hastalık

*Aktif intravenöz ilaç bağımlılığı

*5 yıldan az yaşam beklentisi

*Son dönem kalp, akciğer ve karaciğer yetmezliği

*Yeni geçirilmiş Miyokard Enfarktüsü

Böbrek nakline engel teşkil etmemekle beraber, aşırı zayıf ya da şişman hastalarda böbrek nakli sorun yaratabilir. Bazı organ nakli merkezleri sigara içen hastalarda böbrek nakli yapmamaktadırlar.

18 yaşını doldurmuş, akli dengesi yerinde olan herkes akrabasına böbrek verebilir. Yasal olarak dört derece akrabalık içerisinde bulunması yeterlidir. Dört dereceden uzak akrabalık ilişkisi olanların etik kurullardan onay alması gerekir.

Kanser hastaları, HİV virüsü taşıyanlar, Tansiyon hastaları, Şeker hastaları, Böbrek hastaları, Hamileler, Başka bir organ yetmezliği olanlar, Kalp hastaları böbrek vericisi olamazlar. Bu hastalıklar böbrek nakline engel durumlardır.

Canlı böbrek nakli kararı verildiğinde, böbrek verecek olan kişi çok detaylı tetkik ve kontrollerden geçirilir. Kendini sağlıklı hisseden her üç kişiden birinin böbrek bağışlamak için uygun olmadığı bir durum ortaya çıkmaktadır.

Böbrek vericisi adayları için 18-65 yaş kabul edilmesine rağmen, kişinin sağlık durumu, böbrek fonksiyonlarının durumuna göre yüksek olabilir.

Kadavradan böbrek naklinin başarılı olması için kan grubu uyumu yanında doku uyumunun da uygun olması gereklidir. Canlı vericiden yapılan nakillerde doku uyumu eskisi gibi engel olarak görülmemektedir. Kan grubu ise hala önemini koruyor.

Doku tipi anne- babadan kalıtım yolu ile insana geçen ve bütün hücrelerin yüzeyinde bulunan antijenlerdir. Kadavradan yapılan nakil işlemlerinde antijenler arasında uyum ne kadar fazla olursa böbreğin çalışma şansı da o kadar yüksek olmaktadır.

Böbrek nakline müracaat eden adaylara tetkikler yapıldıktan sonra, böbrek nakline engel durum bulunmazsa aday olarak kabul edilirler.

Böbrek Nakli Kimlerden Yapılır

Böbreklerin hayat ve aktiviteleri sürdürecek kadar fonksiyonlarını yapamaması sonucu yeni bir böbreğin ameliyat ile vücuda yerleştirilme işlemine böbrek nakli denir.

Böbrek naklinin amacı sadece böbreğin çalışmasını sağlamak değil, aynı zamanda hastanın yaşamını da iyileştirmektir. Organ nakli ile kronik böbrek yetmezliğine iyileşme sağladığı, hastalar için iyi bir yaşam meydana getirdiği, diyalize göre ruhsal açıdan daha olumlu etkisi olduğu ve hastanın yaşam kalitesini artırdığı muhakkaktır. Böbrek yetmezliği sebebi ile diyalize girmesi gereken hasta yeni bir yaşam tarzına uyum sağlamak zorundadır.

Böbrek nakli yapmak için iki türlü yöntem vardır.

1.Canlı vericiden böbrek nakli yapmak için, 1. dereceden akraba olmak gerekir.

2.Kadavradan böbrek nakli yapmak için, organ merkezine kayıtlı olmak gerekir.

Gerçekleşen böbrek nakillerine karşın, bağışlanan organ sayısının az olması sebebi ile günümüzde bağışlanan organlar ihtiyaca yeterli değildir.

Böbrekler özelliklerini yavaş bir şekilde yitirirler ve her iki böbreğin fonksiyonu % 20’nin altına düştüğü zaman hastaya ek bir tedavi gerekli olur. Bu diyaliz ya da böbrek naklidir. En erken yapılan böbrek naklinden elde edilmiş sonuç, en iyi sonuçtur. Bunun için diyaliz, böbrek hastalığının tedavisi olamaz. Diyaliz yapılmadan böbrek nakli yapılması çok daha iyidir.

Canlı vericiden böbrek nakli yapmak için, yasalarımıza göre mutlaka akraba olması gerekir. Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre hasta dördüncü dereceye kadar akrabasından nakil alabilir. Buna göre; kan hısımlığında kişinin akrabalık derecelerine göre;

derece akrabaları: Anne, baba, çocuk
derece akrabaları: Kardeş, dede, nine, torun
derece akrabaları: Amca, dayı, hala, teyze, yeğen
derece akrabaları: 3. derecedekilerin çocukları

Kayın hısımlığında ise kişinin, eşi tarafından akrabaları aynı şekildedir.

Canlı vericiden yapılan böbrek nakillerinde, başarı oranı oldukça yüksektir. Böbreğin çalışmama oranı 100 kişide 1 ya da 2 kişidir. Diyalizde ise 15 kişi yaşamını yitirir. Nakilde yaşanacak sıkıntıları, sorunları düşünürken hiç unutmayacağımız bir şey var ki diyaliz tedavisinde nelerin yaşanacağıdır. Böbrek nakli ile yaşam süresi uzar, kalite artar. Diyaliz gibi ileri dönem böbrek yetmezliğinde kullanılan tedaviye göre maliyet çok düşüktür. O halde böbrek nakli ve organ bağışı ülkemiz için hem sağlık yönünden, hem de ekonomik yönden çok önemli bir değerdir.