Yazar: Gkhn

Böbrek Nakli Kimlere Yapılır

Son dönem böbrek yetmezliğinin en sık nedenleri diyabet(şeker hastalığı) ve hipertansiyondur. Diyabet hastalığı böbrek nakli kimlere yapılır sorusuna cevap olacak bir durumdur.

Diyabet hastası için uygun donör bulunursa böbrek+pankreas nakli yapmak çok önemli bir şans olur. Şeker hastalığı vücudu yıprattığı için, buna böbrek yetmezliği ile diyaliz tedavisi yükünü de eklediğimizde hasta çok daha fazla yıpranacaktır. Bu nedenle diyabet hastasına böbrek nakli kimlere yapılır konusunda şans vermek önemli bir faktördür. Tip I diyabet hastalarında pankreas ve böbrek nakli aynı anda nakil edilirse tek operasyonla diyaliz ve insülin tedavisinden kurtulmak mümkün olacaktır. Hepatit B ya da C hastaları ileri seviyede karaciğer hastalığı olmazsa böbrek nakli olurlar.

Hepatit B ve C virüsleri karaciğerde hasara yol açarlar. Böbrek nakli sonrası bağışıklık sistemini düzenleyen ilaçlar hepatit virüsüne karşı yürütülen savaşı olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle kanında fazla oranda virüs olan ya da karaciğerinde ciddi hasar olan diyaliz hastalarına böbrek nakli önerilmez. Sadece hepatit B ya da C virüsü olan karaciğerinde olumsuz etkiler görülmeyen hastalarda böbrek nakli diyaliz tedavisi almaya göre daha sağlıklı ve de uzun bir hayat sağlar. İlk zamanlarda nakil için dışlanma sebeplerinden biri olan hepatit B ve hepatit C(+) donörler artık uygun olan hastalarda kullanılmaya başlanmıştır. Canlıdan böbrek naklinde doku uyumu olmadan da nakil yapılmaktadır. Amerika ve Avrupa’da uzun yıllardır canlı böbrek naklinde doku uyumu olmadan nakiller yapılmaktadır. Böbrek nakli kimlere yapılır konusunda, yapılan bu nakiller sonrası on yıllık ve daha uzun dönemdeki takipler sonunda elde edilen sonuçlara göre, doku uyumu olan hastalarla aynı sonuçlar elde edilmiştir.

Kan grubu uyumu olmadan böbrek nakli kimlere yapılır? Kan grubu uyumu olmadan nakil yapılırsa immünolojik riskler artmaktadır ve vücut nakil edilen böbreği erken dönemlerde reddedilmektedir. Kan grubuna karşı olan antijenlerin diyalize bağlanmış gibi bir makineye bağlanır ve aferez denilen tedavi ile bağışıklık sistemini önemli bir şekilde baskılayan yeni ilaçların kullanılması ile kan grubu uyumu olmadan da böbrek nakli yapılmaktadır.

Böbrek Satın Almak Mümkün Mü

İnternette ev, araba satıyormuş gibi böbrek satılıyor. Böbrek satın almak mümkün mü? “Satılık böbrek var “ilanı verenlerin çoğunun gerekçesi, paraya ihtiyaçlarının olduğunu belirtmeleri. Hukukçular ise uyarıyor: Böbrek almak da, böbrek satmak da, nakil yapan doktor da suç işliyor. Bundan dolayıdır ki böbrek satın almak mümkün değildir.

İlan verenlerin hepsi yaşlarını, kan gruplarını ve böbreklerini kaç liraya satacaklarını yazıyorlar. Sanki bir araba ya da daire pazarlar gibi “sağlıklıyım”, “hiçbir sağlık sorunum yok” ibareleri ile mevcut böbrek ilanlarında fiyatlar ise 100 bin ile 300 bin TL arasında değişiyor. Bu ilanlara bakarak böbrek satın almak mümkün mü?

2011’den 2016’e uzayan giden böbrek satmak ilanlarının gerçek mi yoksa yalan mı olduğunu anlamak için, verilen ilanlarda ki telefon numaraları arandığında ise, çoğunlukla son derece ciddi olduğu anlaşılmaktadır.

İlanında sadece yaş ve kan grubunu bildiren, böbrek satmak istediğini belirten genç bir kadın ilk önce hangi şehirde oturduğumuzu soruyor. İstanbul’dan aradığımızı söylediğimizde kendiside İstanbul’da oturduğunu söyledi. Genç kadın 250-300 bin lira arasında bir rakam istediğini söyleyince, mecbur olarak bu duruma başvurduğumuzu ve o parayı veremeyeceğimizi söyleyince, genç kadının cevabı son derece çarpıcı oldu.”ben de size hayatımın yarısını veriyorum.” Genç kadın mecburiyetten böbrek satmak zorunda kaldığının belirtiyor.

Ankara Barosu, Sağlı Hukuku Kurulu Başkanı Berna Özpınar, internet aracılığı ile yapılan bu satışların tamamen yasa dışı olduğunu açıklamış ve şunları söylemiştir.”Bir kişinin rızası olsa dahi bir organın menfaat karşılığı satılması suç olarak tanımlanmıştır. Akraba dışında iki kimsenin birbirine alıcı-verici olması ancak her ilin Sağlık Müdürlüğü bünyesinde gerçekleştirilen ve iki komisyonca uygun bulunmasıyla mümkün olan bir şey. Böyle bir komisyon kararı olmadan durum tıbben uygun da olsa operasyon hukuka uygun değil. Hekim yönünden de sorun sebep olacak bir şey, ortada menfaat sağlayan kişi ve satan kişi içinde suç vardır. Mevzuata göre bir kimse sadece insani amaçlarla organını verebilir. Bunun yanı sıra hiçbir menfaat, baskı olmamalı ve ayrıntılı bir rıza bulunmalı. Yani burada vericinin muvafakati yönünden bir rıza yeterli görülmez: ekstra bir muvafakat name ister ve bunda da kişinin ehil olması, evli ise eşinin bundan haberdar olması gerekir. Hukuka aykırı organ bağışında eskiden Türkiye’de boşluklar vardı ama şimdi her şey daha belirli, daha sınırlı. Yabancılar bunu gerçekleştirmeye çalışmaları durumunda Türkiye’de uluslar arası sözleşmelere, hukuka göre cezalandırılır, fakat Suriyeli vatandaşlar için de Türkiye vatandaşlarına uygulanan hukuki yaptırımlar geçerli. Suçun örgütlü hali için 8-15 yıl ceza öngörülmüştür.”

Açıklamadan anlaşılıyor ki böbrek satın almak mümkün mü sorusuna verilecek cevap Türk hukukuna göre yasak olduğu ve 8 ile 15 yıl ceza karşılığı vardır.

Böbrek Nakli İçin Neler Gerekir

Son evre böbrek yetmezliğinin en uygun tedavi şekli böbrek naklidir. Böbrek nakli için neler gerekir; iki adet kaynak vardır. Bunlar canlı verici ve kadavradır.

Canlı vericiler:

1.Derecede akrabalar ( Anne, baba, kardeş ve çocuklar)

2.Derecede akrabalar ( Hala, amca, dayı ve teyze) ve akraba olmayan uygun vericilerdir.

Kadavra verici:

Beyin ölümü gerçekleşmiş sistemik bir enfeksiyon ve kanser v.s olmayan kişilerdir.

Canlı verici ve kadavralarda A-B-O kan grubu uyumu ve doku ile negatif crossmatch uyumu gerekir. Canlı vericilerde 1 ve 2 antigen uyumsuzluğu (Mismatch) varsa vericiler kabul edilir. Kadavrada ise HLAB ve DR den birer antigen uyumu ile negatif Crossmatch yeterli uyum sayılır.

Böbrek nakli için neler gerekir konusunda yeterli bilgi sahibi olmayan hastalar da kadavradan böbrek nakli beklerler. Hâlbuki nakil alacağı bir yakını olursa daha çabuk sağlığına kavuşabilir.

Canlı vericilerden, böbrek nakli için neler gerekir konusuna gelince, canlıdan nakilde sağlıklı böbrek nakledildiğinden, daha başarılı bir sonuç alınır.

Ülkemizdeki böbrek nakillerinin % 70-75’i canlı vericilerden sağlanır. Organ bağışının az olması ile birlikte çok çeşitli nedenlerden dolayı kadavradan böbrek nakli oranı % 20-25’tir.

Böbrek nakli için neler gerekir denildiğinde, dünyanın kabul ettiği, yapılması gerekli olan bazı hazırlıklar ve uyulması gereken kriterler vardır. Bunlar;

1- Kan Grubu uyumu: Hasta ve vericinin kan grupları değerlendirilir. Kan nakli için konulmuş kurallar geçerli olur. Yani hasta ve verici aynı kan grubunda iseler nakil yapılır. Bundan başka O kan grubundan olanlar genel verici, AB kan grubundan olanlar ise genel olarak alıcıdır. Rh(negatif ya da pozitif) uyumu nakil işleminde önemli değildir. Kan grubu uygun olursa hasta ve vericinin yapılacak diğer işlemlerine başlanır.

2- Doku grubu uyumu: Doku grubu ne kadar uyumlu olursa organın yaşam süresinin de o denli uzun olacağı belli olur. En çok doku uyumu gösteren bir organın pek uygun olmayan bir organa göre beş yıllık bir zamanda % 40 oranında uzun yaşama şansı olur. Bu durumda bize en çok uyan organın daha uzun zaman faydalı olacağı ihtimalini ortaya koyar.

3- Cross-Match Testi: Hasta ve vericisi arasında yapılan cross- match testinin negatif çıkması gerekir. Şayet bu test pozitif çıkarsa böbrek nakli yapılmaz.

4- Panel Reaktif Antikorlar: PRA’lar kan transfüzyonu, hamilelik ya da daha önceki nakil işlemlerinden kaynaklanmış olabilir. Bu antikorların nakilden önce mutlaka tespitinin yapılması gerekir. Bu antikor tespit edilmezse böbreğin reddetmesi söz konusu olabilir.

Böbrek Nakli Başarısı

Böbreklerimizin hayatımızı ve aktivitelerimizi sürdürmeye yeterli olacak fonksiyonlarını yapamaması sonucunda yeni bir böbreğin ameliyat ile vücudumuza yerleştirilmesi işlemine böbrek nakli denilir.

Günümüzde en başarılı tedavi yöntemi, böbrek nakli başarısı olmuştur. Böbrek nakli sayesinde uzun ve sağlıklı bir yaşam sağlanır. Böbrek nakli canlı ya da kadavralardan yapılır. Gerek canlı verici, gerekse kadavralardan yapılan, böbrek nakli başarısı ile diyaliz tedavisinde ki gibi böbrek fonksiyonlarının bazıları değil, tamamı yerine getirilir ve hastanın yaşam kalitesi artırılır. Bütün gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de sağlık bakanlığı ilk aşama tedavisi olarak hastalara böbrek nakli konusunda gerekli bilgi verilmesi ve hastanın bir organ nakli merkezinde kayıtlı olmasını gerekli görmüştür.

Böbrek nakli başarısı ile kaybedilmiş fonksiyonlar yerine gelmekte ve hastanın yaşam kalitesi belli bir şekilde düzelmektedir. Diyaliz ihtiyacı gelişen her hasta, doktoru tarafından aksi söylenmezse böbrek nakli için aday olur.

Ülkemizde 60 bin dolayında diyaliz hastası vardır.21.000 dolayında hasta da Türkiye Organ ve Doku Bilgi Sisteminde böbrek beklemektedir.

Böbrek nakli başarısı ile hastalar normal yaşam sürelerini üç katına kadar uzatmaktadır. Nakil işlemi sonrası hastaların % 80’i eski işlerine devam edebilmekte, genç hastalar evlenmekte ve çocuk sahibi olabilmektedirler. Diyalize başlama durumunda olan böbrek hastaları öncelikli olarak bir organ merkezine başvurmaları gerekir. Canlı vericisi olan hastaların ise diyalize girmeden önce hemen nakil işlemlerine başlamaları en güzel tedavi seçeneği olacaktır.

Böbrek nakillerinin öncelikli olarak kadavradan yapılması esastır. Maalesef ülkemizde kadavradan organ bağışı çok düşük durumdadır. Avrupa’da organ vericilerinin % 80’i kadavra, %20 ‘si canlı kaynak, Türkiye’de ise organ vericilerin % 75’i canlı, % 25’i kadavradır. Tabi ki organ bağışının az olması da bunda etkilidir.

Son yıllarda böbrek yetmezliğinin en iyi tedavi yöntemi böbrek nakli başarısı olmuştur. Diyalize başlama aşamasına gelmiş, son dönem böbrek yetmezliği hastalarının diyaliz tedavisinde belirli bir süre geçirdikten sonra nakil işlemi yaptırması zaman kaybetmek olur. Eğer ki nakil şansı var ise hastayı diyalizde bekletmek doğru bir yaklaşım olmaz. Ne kadar erken hareket edilirse o kadar faydalı olacaktır.

Böbrek Nakli Hangi Durumlarda Yapılır

Böbrek nakli hangi durumlarda yapılır sorusu ile ilgili yapılan araştırmalar, böbrek yetmezliğine girenler, diyalize girenler için böbrek nakli bir umut kaynağıdır.

Günümüzde başarı ile uygulanmakta olup, hastaların yaşam standartlarını yükseltir, daha uzun ve sağlıklı yaşamalarını sağlar. Sadece ameliyat riskini kaldıramayacak durumda kalp hastası olanlar, kanser hastası olanlar haricinde herkese böbrek nakli yapılabilir. Hastaların hepatit, tüberküloz gibi enfeksiyon hastalığı olsa bile mikrobik hali aktif değilse, yine böbrek nakli olabilirler. Hastalara doktorlar tarafından bilgi verilmeli ve organ nakil merkezinde kayıtlı olmalıdır. Şayet böbrek alınacak bir akraba bulunursa, canlıdan böbrek nakli, bulunamazsa kadavradan böbrek nakli listesinde kayıtlı olmak gereklidir.

Canlıdan yapılacak böbrek nakli oldukça güvenli ve başarılı bir tedavi yöntemdir. Nakil yapıldıktan sonraki ilk yılda hastalarda % 95 oranında sağlıklı, diyalize girmeye gerek duymadan bir yaşam elde edilebilir. Son yıllarda kullanılan bağışıklık baskılayıcı ilaçlardaki gelişim, böbrek naklindeki tecrübeler, arttıkça başarı oranı devamlı yükselmektedir.

Böbrek nakli yapılması gereken hastalarda genel olarak kadavradan böbrek nakli bekleme gibi bir beklenti vardır. Hâlbuki nakil alabileceği bir yakını olursa, beklemeye gerek olmadan sağlığına kavuşabilir. Bundan dolayı böbrek nakli olması gerekli hastanın ilk olarak canlıdan böbrek naklini tercih etmesi daha uygun olur. Canlıdan böbrek naklinin çeşitli avantajları vardır.

Hepatit B ve Hepatit C hastalarına böbrek nakli hangi durumlarda yapılır; Hepatit hastalarında karaciğer hasarı oluşmadı ise, böbrek nakli yapılması diyalizde kalmasına göre daha sağlıklı olur ve uzun yaşama neden olur.

Böbrek yetmezliğinde son döneme gelen hastanın böbrek nakli hangi durumlarda yapılır; diyalize başlamadan böbrek nakli olması daha uygun olur. Bu şekilde vücutları yıpranmaz, sağlık sorunları artmadan nakil olurlar. Diyalizde ne kadar kısa süre kalınırsa, böbrek naklinin başarı oranı o şekilde artar. Bundan dolayı canlı vericisi olan hastalar ne kadar erken nakil yaptırırlarsa daha faydalı olacaktır.

Canlıdan doku uyumu olmadan böbrek nakli hangi durumlarda yapılır; Dünyada yıllardır yapılmaktadır. Ülkemizde de uygulanan bir sistemdir. Canlı vericili olanlar doku uyuşması olmasa da başarılı bir şekilde böbrek nakli yapılmaktadır.

Böbrek nakli esnasında sorunlardan birisi olan, kan grubu uyumu olmadan böbrek nakli hangi durumlarda yapılır; Bu konuda başarılı sonuçlar alınmıştır. Normalde kan grubu uyumu olmadan nakil yapıldığında immünolojik riskler artmakta ve vücudun nakil yapılan böbreği reddetmesi durumu ortaya çıkmaktadır. Ancak kan grubuna karşı antijenlerin diyalize bağlandığı gibi bir cihaza bağlanarak temizlenmesi, yeni ilaçların kullanılması sayesinde kan grubu uyumu olmadan da böbrek nakli yapılmasına imkân sağlamıştır.

Böbrek Nakli Yapılan Hastalar Ne Kadar Yaşar?

Kronik böbrek yetmezliği, böbrek fonksiyonlarının sürekli olarak kayıp yaşamasıdır. Bu durum hasta olanların yaşam kalitesini bozar ve normal hayat ömrü beklentisini önemli ölçüde azaltır. Müzmin böbrek yetmezliği iyileştirilmesinde kullanılan yöntemler hemodiyaliz, periton diyalizi ve böbrek naklidir. Periton diyaliz ile böbrek nakli işlemi birçok gelişmelere rağmen hala hastalık yaşayanların çok az bir kısmında kullanılmaktadır. Böbrek nakli genç yaşta olan hasta kimselerde ideal bir iyileştirme yolu olmasına rağmen, böbrek veren kişilerin az olmasından dolayı, bu iyileştirme yönteminin uygulanmasına engel olmaktadır. Son yıllarda Türkiye’de müzmin böbrek yetmezliği olan hastaların % 70’inde uygulanan iyileştirme yöntemi hemodiyalizdir. % 30 hastada ise periton diyalizi ile birlikte böbrek nakil şekli tatbik edilen iyileştirme metodudur.

Böbrek nakli yapılan hastalar ne kadar yaşar sorusunun cevabı ömür beklentileri diğer tedavileri uygulayan hastalar ile kıyaslandığı zaman 2-3 kat daha fazladır. Bunun başlıca nedeni diyaliz tedavisi ile böbrek fonksiyonlarının sadece % 5’inin gerçekleşiyor olmasıdır. Diyaliz tedavisinin önemli riskleri vardır. Diyalizin en önemli yan etkisi kalp ve damar sisteminde meydana getirdiği damar sertliği ve kireçlenmede ki artış oranıdır. Böbrek nakli yapılan hastalar ne kadar yaşar konusunda yazılan makaleler incelendiğinde 0- 19 yaş grubunda ki böbrek yetmezliği hastaları arasında diyaliz hastalarının yaklaşık olarak 26 yıl dolayında olan yaşama süreleri, böbrek nakli yapılan hastalar da 39 yıla çıkmaktadır. 20-39 yaş grubunda diyaliz tedavisi gören bir hastanın yaşama süresi 14 yıl iken, böbrek nakli yapılan hastalar da 31 yıla çıkmaktadır. 40 -59 yaş arası hasta olan kişiler de ise diyalizde yaşam süreleri 11 yıl iken, böbrek nakli yapılan hastalar da 22 yıla çıkmaktadır.

Akdeniz Üniversitesi Organ Nakli Merkezi Medikal Direktörü Doç. Dr. Murat Tuncer, ”diyaliz mi daha iyi yoksa organ nakli mi” konusundaki soruyu şöyle yanıtlamıştır.

“En iyi diyaliz yöntemi bile bir böbreğin yaptığı işin ancak yedide birini yapabilir. Bu sebeple böbrek nakli yapılan hastalar ne kadar yaşar diye sorulmakta, diyalizdeki hastalara göre üç ya da üç buçuk kat daha uzun yaşar. Biz diyaliz düşmanı bir ekip değiliz. Özellikle doksanlı yıllardan sonra, Türk Nefroloji Derneğinin önderliğinde, ülkemizin her yanında hastalar diyalize girme imkânı buldular. Türkiye gibi gelişmekte olan bir ülke için bu, aslında devletin insan sağlığına verdiği değeri gösterdi. Diyaliz iyi bir yöntemdir ama organ nakli ondan daha iyidir. Organ nakli yaptığımız bir hasta böbreğini kaybederse diyalize döner. Daha sonra tekrar organ nakli yapabiliyoruz.”

Böbrek Nakli Ameliyatı Nasıl Yapılır

Kadavradan böbrek nakli ameliyatı nasıl yapılır?

Böbrek, beyin ölümü gerçekleşmiş olan vericiden çıkartılır ve 4 derece altında soğuk ortamda nakil yapılacak olan kişi için bekler. Kadavradan böbrek nakli ameliyatında zamana karşı adeta bir yarış yapılır. Çünkü böbreği fazla bekletmeden nakil ameliyatını yapmak gerekir. Bundan dolayı böbrek nakli ameliyatı için gün ortası, gece yarısı hiç fark etmez. İlk fırsatta gerçekleşmesi sağlanır. Bekleme süresi 24 saati aşarsa hemen çalışmaya başlamaması riski ortaya çıkabilir. Nakil esnasında nakledilecek kimse ameliyata hazırlanırken böbrek özel paketten çıkarılır ve damarların dikilebileceği şekilde hazırlanır.

Canlıdan böbrek nakli ameliyatı nasıl yapılır?

Sevdiğine hayat hediyesi veren bir kişiden alınır. Kadavra böbrek nakli ameliyatında olduğu gibi acele edilmez ve planlı bir şekilde ameliyat yapılır. Planlandığı gibi önce verici olan kişi ameliyata alınır ve verici için ameliyat başlar. Verici ameliyatının ilk aşaması tamamlanırken, alıcı ameliyathaneye alınır. Verici ameliyatında böbreğin çıkarılması aşamasına gelindiğinde, alıcı da böbreğin takılmasına hazır aşamaya getirilir. Böbrek çıktığı vücuttan nakledileceği vücuda geçerken kansız kaldığı bu süre mümkün olduğu kadar kısa olmalıdır. Böbrek nakil için masaya geldikten sonra böbrek nakli ameliyatı gerçekleşir.

Böbrek nakli ameliyatı nasıl yapılır?

Ameliyat günü alıcı ve vericinin yaşadığı en değerli gündür. Alıcı ve verici ameliyat için odalarında beklerken onlara bir anestezi ilacı verilir. Bu şekilde ameliyathaneye giderken daha rahat olmaları sağlanır. Ameliyata ilk olarak verici alınır. Yaklaşık bir saat sonra alıcı ameliyata alınır. Ameliyathanede çifte ilk olarak anestezi ilaçları verilip, uyumaları sağlanır. Bu şekilde ameliyat esnasında hiçbir şey hissetmezler. Hem alıcı ve hem de verici için ameliyat süresi iki saat kadardır.

Böbrek nakli ameliyatı nasıl yapılır diye heyecanlanan alıcı, ameliyathaneye alınınca ilk olarak anestezi ilaçları damardan verilir ve bundan sonra hiçbir şey duymaz. Alıcı uykuya dalınca idrar sondası takılır, aynı esnada boyundan ince bir katater takılır. Alıcıda genel olarak böbrek sağ alt kadrana takılır. Burada yapılan 10-15 cm uzunluğundaki oblik seyirli kesiden karına girilir.

Kadavra veya canlı vericiden gelen böbrek ameliyat odasına alınır. Alıcının iliak damarlarının her iki ucuna klemp konularak buradaki kan akımı durdurulur. Böbreğin damarlarının çapına uygun şekilde bir delik açılır. Tüm damarlar sırasıyla iliak damara dikilir. Bu işlemler bittiğinde damarlarda kan akımını durduran klempler açılır ve böbrek dolaşımı sağlanır. Böbreğin ilk anda sağlıklı dolaşım görünümü ve idrar yapmaya kısa zaman içinde başlaması böbrek nakil işleminin başarılı olduğunun belirtisidir.

Böbrek Nakli Ne Zaman Yapılır

Böbreklerimizin hayat ve aktivitelerimizi sürdürmek için gerekli olan fonksiyonlarının yerine getirememesi sonucu yeni bir böbreğin ameliyat ile vücudumuza yerleştirilmesi işlemine böbrek nakli denilir.

Böbrek naklinin amacı sadece böbreğin işlerinin düzelmesi değil, aynı zamanda hastanın yaşam kalitesini de iyileştirmeye yardımcı olur. Böbrek nakli ne zaman yapılırsa, kronik böbrek yetmezliğinde iyileştirme sağladığı, hasta için üretken ve doyurucu bir yaşam sağladığı, diyalize göre ruhsal yönden daha olumlu etkileri olduğu ve hastaların yaşam kalitesini artırdığı tespit edilmiştir. Diyaliz esnasında ise çok hastanın gündelik yaşamının etkilendiği, işlerini bırakmak, okuluna ara vermek zorunda kalan hastalar olduğu bilinmektedir. Nakil yapılmadan önce diyalize bağlı bir hayat sürmek zorunda olanlar için;  Böbrek nakli ne zaman yapılır ise, nakil yapılan böbrek, kişiyi “bağımsız kılan” bir organ olarak görülür.

Böbrek yetmezliği sebebi ile diyalize girmesi gereken hasta yeni bir yaşam tarzına uyum sağlamak zorunda kalır. Diyaliz hastalarının yaşadığı sorunlar; maddi ve mesleki kayıplardan, Aile ve arkadaşlardan uzaklaşmaya, sağlık olarak da belirsizliğe kadar uzanır. Günlük faaliyetlerde meydana gelen bu değişiklere hastanın sağlık durumunun ciddiyeti de eklenince çok hastanın psikolojik zorluklar yaşaması kaçınılmaz olmaktadır. Bazı hastalar için böbrek naklini takip eden ilk üç ay yoğun şekilde ilaç tedavisi, tedaviye alışma süreci gibi sebepler nedeni ile zor geçse de, yine de birinci yılsonunda diyalize göre hasta fiziksel olduğu gibi, psikolojik olarak da olumlu gelişme gösterirler. Böbrek nakli ne zaman yapılır ise,  hastalar kendi güvenlerini yeniden kazanırlar.

Böbrek nakli ameliyatında kullanılan organlar genel olarak 4. dereceye kadar olan akrabalardan ya da vefat eden kimselerden sağlanır. Mesela kalp hastalığından ölen bir kişinin sağlam kornea ve böbrekleri alınır, görmeyen kişiye ya da böbrek hastalarına nakledilir. İleri derecede kalp, karaciğer ve böbrek yetmezliği olan hastalara sağlıklı bir yaşam sadece organ nakli yapmak ile mümkün olmaktadır.

Bağışlanan organ sayısının yetersiz olması sebebi ile günümüzde bağışlanan organlar ihtiyacı karşılamamaktadır. Bugün Türkiye’de 40 binin üzerinde diyaliz hastası vardır. Yaşamlarını makinelere düzenli aralıklarla bağlanarak sürdürürler. Bu durum tabidir ki sosyal yaşamlarını olumsuz yönde etkiler. Böbrek nakli ne zaman yapılır ise, bu bağımlılık sona erer ve yaşam süreleri uzar.

Böbrek Nakli Neden Yapılır?

Böbrek nakli, hasarlı ya da çalışamaz durumdaki böbreğin, uygun donörün böbreği ile değiştirilme işlemidir. Böbrek nakli, bir organ nakli çeşididir. Böbreği yeterli derecede kan süzemeyen insanlara, diyaliz tedavisi uygulanmaktadır. Böbreğin görevini daha çok yitirmesi durumunda da uygun böbrek vericinin bulunması ile böbrek nakli gerçekleşir.

Böbrek nakli neden yapılır? Böbrek, vücudumuzdaki en önemli organlardan birisidir. Kandaki atıkların kandan uzaklaştırılmasında, kanın temizlenmesinde ve atıkların idrar olarak dışarı atılmasında görev alır. Bu süzme işlemi gerçekleşmezse canlılar yaşayamaz. Ayrıca vücutta sıvı elektrolitik dengesini sağlar, kan basıncında da etkili olur. Aynı zamanda savunma mekanizması olarak alyuvar yapımını da uyarır.

Böbrek nakli neden yapılır sorusunun bir cevabı da, Böbrek nakli için ihtiyaç hisseden hastalarda, böbrek yetmezliği sorunu görülür. Böbrek görevini yerine getiremez. Böbrek yetmezliği olan insanlara iki şekilde tedavi uygulanır. Birincisi diyaliz, ikincisi ise böbrek naklidir.

Diyaliz, böbreklerin görevini yerine getirmeye çalışan yapay bir kan süzme aracıdır. Bu tedaviyi kullanan hastalar, haftada en az üç gün diyaliz makinesine bağlanmak zorunda kalırlar. Bu şartlar altında bile, bir diyaliz makinesi böbreğin süzme gücünden 10 kat daha düşük güçte kan süzer. Bundan dolayıdır ki böbrek yetmezliği yaşayan kişiler için kesin ve en etkili çözüm uygun verici bulunması halinde böbrek naklidir.

Böbrek nakli için öncelikli olarak hastanın 1. derece yakınlarından uygun olabilecek böbrek aranır. Doku uyuşmazsa, hastanın 2. 3. derece yakınları ve onların çocuklarından da böbrek nakli olabilir.

Yapılan son araştırmalara göre Türkiye’de 60 bin dolayında böbrek yetmezliği yaşayan hasta, böbrek nakil sırasında beklemektedir. Bu hastalar bekledikleri süre içinde diyaliz tedavisi almaktadır.

Böbrek nakli için, sadece canlı vericilerden değil, kadavralardan da faydalanılmaktadır. Ülkemizde yapılan böbrek nakil işlemlerinde % 3 oranında kadavralardan yapılmıştır.

Böbrek nakil ameliyatları ortalama olarak 3-4 saat gibi bir süre de tamamlanmaktadır.

Böbrek nakil neden yapılır. Çünkü nakil işlemi sonrasında, hastanın yaşam kalitesi artar ve normal yaşamına devam eder. Sonraki zamanda da ilaç tedavisine devam eder.

Böbrek nakli neden yapılmalıdır. Son yıllar da böbrek nakil işlemlerinde büyük oranda başarı sağlanmıştır. Nakil esnasında ölüm riski son verilere göre 3000’de 1 gibi düşük bir oran olarak görülmektedir. Nakil edilen böbrek, ortalama olarak bir haftada fonksiyonlarını yerine getirmeye başlar.

Böbrek Nakli Ameliyatı Riskleri

Günümüzde böbrek hastaları için böbrek nakli, en iyi tedavi yöntemidir. Diyaliz yöntemleri(hemodiyaliz ve periton diyalizi) en iyi şartlarda sağlıklı bir insanın iki böbreğinin yaptığı işin % 5’ini yapabilmektedir. Başarı ile nakli yapılan bir böbrek ise bunun 10 katını (sağlıklı bir insanın her iki böbreğinin yaptığı işin %50’sini) yapar.

Böbrek nakli ameliyatı riskleri olmasına rağmen, hastalar çoğunlukla kendilerini diyalizde olduklarından çok daha iyi hisseder ve enerjik olurlar. Birçoğu daha önce yapamadığı işini yapabilecek hale gelir. İş bulma durumları da diyaliz hastalarına göre daha fazla olur. Çoğunlukla diyaliz durumuna kıyasla cinsel hayatı da düzelir. Bayan hastaların hamile kalma ve sağlıklı çocuk dünyaya getirme şansları artmaktadır.

VERİCİ OLMANIN RİSKLERİ NELERDİR?

Canlı verici belli olduğu zaman, organ nakil merkezi için önemli olan kişi daima vericidir. Alıcı hastadır, burada ki amaç ailede iki hasta değil, sağlıklı iki birey yaratmaktır. Vericiye bütün tıbbi testler yapıldıktan sonra son karar bütün doktorların ( Nefrolog, Cerrah, Organ Nakil Koordinatörü, Radyolog, Psikolog v.s) bulunduğu bir konsey tarafından verilir. Verici olma veya olmamaya bir doktor tek başına karar veremez.

Her ameliyatta olduğu gibi böbrek nakli ameliyatı riskleri de vardır. Bu yüzden hiç kimse ameliyatın % 100 başarılı olacağının garantisini veremez. Bu ameliyatta ölüm riski 3.000’de 1’dir. % 5 yara yeri enfeksiyonu ve % 4 idrar yolu enfeksiyonu riski vardır. Bu riskler her hangi bir batın ( karın: apandisit, safra kesesi ameliyatı v.s) ameliyatları gibidir. Böbrek nakli ameliyatı riskleri olduğundan dolayı, bu riskleri en aza indirmek için ameliyat öncesinde bütün testler detaylı olarak yapılır.

ALICI OLMANIN RİSKLERİ NELERDİR?

Her ameliyat’ta olduğu gibi, böbrek nakli ameliyatı riskleri de vardır. Canlı verici nakillerde bütün hazırlıkları yapmak için yeterli zaman bulunduğu için ölüm riski binde 2-3’tür. Böbrek nakli ameliyat riskleri arasında olan, nakilden sonra hiç çalışmama veya bir süre sonra fonksiyonunu yitirme durumu her zaman olabilir. Canlı vericili nakillerde bu risk kadavra vericili nakillere göre çok daha azdır. Alıcıda da vericilerde olduğu gibi psikolojik sorun olabilir. Vericiye karşı borçlu olma veya suçluluk duygusu olabilir. Aile içerisinde yardımlaşma ya da destek ile bu sorun kısa sürede çözüme kavuşabilir. Alıcıların en büyük endişesi böbreğin bir süre sonra fonksiyonunu kaybedip tekrar diyalize dönme ihtimalinin olmasıdır. Böyle bir durumda mutlaka bir psikiyatrist’den destek alınmalıdır.