Yazar: Gkhn

Böbrek Nakli Kaç Para

Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı Arif Kapuağası, Türkiye’de organ nakli için çok sayıda kişinin sıra beklediğini, organ naklinin bu hastalar için “yaşam umudu” olduğunu söyledi.

Herkesin bir gün kendisi ya da yakını için organa ihtiyaç duyacağını unutmadan hareket etmesi gerektiğini belirten Kapuağası, özellikle beyin ölümü tanısı olan hastalar için tıbben yapılacak bir şey olmadığını, ancak organ bağışı ile başka insanlara yaşam şansı verilebileceğini vurguladı.

Kapuağası, kadavradan ve canlıdan yapılan nakil sayılarının her geçen yıl artmasına karşılık, hala çok sayıda kişinin, organ beklerken yaşamını yitirdiğini ya da kalitesiz hayat sürmek zorunda kaldığını dile getirdi. Organ nakil merkezlerinin denetim altında olduğunu, tüm kayıtların incelendiğini ve hastaların takip edildiğini belirten Kapuağası,” biz, vatandaşa eziyet çektirilmesini istemiyoruz. Merkezler, nakillerde vatandaştan kesinlikle para alamaz.” dedi.

Kapuağası, Türkiye’de nakil olmamış bir diyaliz hastasının yıllık maliyetinin 23-25 bin dolar tuttuğuna dikkat çekerek,” aynı hastanın böbrek nakli için 25 bin dolar devlete maliyeti olduğu, ikinci yıl bu rakam yarıya, üçüncü yıl ise üçte birine düşüyor. Daha sonra da yıllık 5-6 bin dolar tutan bir maliyete iniyor” diye konuştu.

Sigortalı hastalara A sınıfı özel hastanelerin kapılarının açılması ekonomik durumu iyi olmayan binlerce hastaya umut olmuştur. Sigortalı hastalar artık organ nakilleri için tek kuruş ödemeden A kalite hizmet alabilecek. Böbrek nakli için 20-30 bin, karaciğer nakli için 100 bin TL. Ödemek zorunda olan hastaların masrafını devlet karşılayacak.

Böbrek Hasta Hakları Genel Başkanı Vahap Acar da uygulamayı olumlu karşıladı. A sınıfı hastaneler dışındaki hastanelerde de bu nakillerin gerçekleştiğine dikkat çekerek, “Devlet bir böbrek nakli için 23 bin TL ödüyor. Bu iyi bir rakam” diye konuştu. Diyalize giren bir böbrek hastasının ortalama devlete maliyetinin yıllık 60 bin TL masrafı olduğunu aktaran Acar, bu uygulama ile masrafların azalacağını belirtti.

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun A sınıfı özel hastanelerle imzaladığı branş anlaşması şu alanları kapsıyor; Kardiyovasküler cerrahi, kardiyoloji, tıbbi onkoloji, radyasyon onkolojisi, doku ve organ nakli ile beyin ameliyatlarında kullanılan”gama ve cyber knife” gibi pahalı operasyonlar.

Türkiye’de Böbrek Nakli Nasıl Yapılıyor

Günümüzde böbrek nakli tüm dünyada olduğu gibi, Türkiye’de de aynı şekilde yapılmaktadır. Yakınlarına böbrek bağışlayacak vericilerden ise böbreğin çıkarılması son on senedir laparoskopik yöntem ile ve dünyada ve ülkemizde yapılmaktadır.

Böbrek nakli için iki yöntem vardır.

  1. Kadavradan böbrek nakli.
  2. Canlı vericiden böbrek nakli

Kadavradan böbrek nakli ameliyatında beyin ölümü gerçekleşmiş olan vericiden, böbrek çıkartılarak 4 derece ortamda nakil yapılacağı kişi için bekler. Kadavradan böbrek naklinde zamana karşı bir yarış yapılır. Böbreği bekletmeden nakil işlemini gerçekleştirmek gerekir. Bu nedenle böbrek nakli ameliyatı gece yarısı, gün ortası olsun fark etmez. Uygun olan zaman da acil olarak yapılması gereklidir. Bekleme durumu 24 saati geçerse böbreğin hemen çalışmaya başlamaması riski olabilir. Nakil esnasında, nakil alıcısı kişi ameliyata hazırlanırken böbrek özel paketten çıkartılır ve damarların dikilebileceği şekilde hazırlanır.

Canlıdan böbrek naklinde, hasta ve vericisi planlanan ameliyat gününden bir gün önce hastaneye yatırılır. Servisinde son kez tahlilleri bir kere daha yapılır. Anestezi doktoru yapılacak olan ameliyat öncesi alıcı ve vericiyi değerlendirir. Gerekli görürse hazırlık aşamasında daha önce hastayı değerlendiren kalp ya da göğüs hastalıkları gibi diğer bölümlerden doktorlarla ameliyat öncesi bir değerlendirme yapabilir. Alıcının gerekli ise hemodiyaliz işlemi hastanede yapılır.

Böbrek nakli ameliyatı için, alıcı ve verici odalarında beklerken onlara bir anestezik ilaç verilir. Bu şekilde ameliyathaneye giderken daha rahat olmaları sağlanır. Ameliyata ilk olarak verici alınır. Yaklaşık bir saat sonra ise alıcı ameliyata alınır. Ameliyathaneye alınan çifte ilk olarak anestezi ilaçları verilerek uyumaları sağlanır. Bu şekilde ameliyathanede olanlardan bir şey hissetmezler. Hem alıcı hem de verici için ameliyat süresi iki saat kadardır. Ancak ameliyat öncesi hazırlık süreci, ameliyat sonrası anestezinin etkisinin geçme süresi gibi durumlar dikkate alındığında yaklaşık olarak zaman 4-5 saati bulmaktadır.

Böbrek nakli ameliyatı sonrasında en zor geçen dönem ilk 12 saat olur. Böbrek vericisi ertesi gün kendini oldukça iyi hisseder. İkinci ve üçüncü gün eve gidecek kadar kendini iyi hisseder. Verici ise bağışıklık baskılayıcı tedavi görmesi sebebi ile 6 gün sonra taburcu olur.

Böbrek Naklinde Doku Uyumu Şart Mı

Her insanda üçü anneden, üçü de babadan altı doku grubu bulunuyor.

En ideal nakil, hepsinin de uyması. Doğrusu bu çok zor.6’da 6 uyum, tek yumurta ikizlerinde, bazen de diğer kardeşler görülüyor. Akrabalık bağı olmayanlar arasındaki tam doku uyumu bir hayli uzak ihtimal. Günümüzde yarım doku uyumu ile yani üç dokunun uymasında bile nakillere sıcak bakılıyor.

Son yıllarda, böbrek naklinde doku uyumu yarımın altında iken, hatta yokken de canlı vericili nakiller yapılmaya başlamıştır. Günümüzde böbrek naklinde en çok bu konu konuşulmaya başladı. Acaba böbrek naklinde doku uyumu şart mı? Doku uyumlu nakillerle arada fark var mı? Uyumsuz doku nakli yolunu açmak organ ticaretine yol açar mı?

Ülkemizde en çok organ nakli Akdeniz Üniversitesi Hastanesinde yapılmaktadır. Geçtiğimiz yıl 600 naklin 175’i bu hastane de yapılmıştır. 2005’de 200 rakamı aşılırsa, hastane Avrupa’nın en büyük organ nakli merkezi olacaktır. Hastanenin Organ Nakli Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alper Demirbaş, merkezlerinde 5 yıldır yarım doku uyumunun altında ve doku uyumsuz nakiller yaptıklarını belirterek” Böbrek naklinde doku uyumu tam olduğu zaman sonuçlar en iyidir. Doku uyumu sayısı azaldıkça başarı oranı düşer. Ancak temel kanıtımız şu; Herkesin tek yumurta ikizi, uygun kardeşi ya da anne babası yok. Ama diyalize giriyorlar. O halde doku uyumsuz böbrek nakillerinin sonuçlarını, böbrek naklinde doku uyumu tam olan nakillerle değil de diyaliz hastalarının sonuçlarıyla karşılaştırmalıyız.”

Demirbaş’a göre, doku uyumsuz ve doku uyumlu nakiller arasında 5 yıllık süre sonunda % 13 ya da, % 15’lik böbrek performans farkı ortaya çıkıyor. Bu diyaliz ile kıyaslandığı zaman küçük bir fark. Doku uyumu olmadan nakillerin dünyanın her tarafında yapıldığını söyleyen Demirbaş’ın Amerika’ya dayandırarak verdiği rakamlara göre bu ülkede canlı vericili nakillerin yüzde 20’si doku uyumsuz.

Demirbaş’ın böbrek naklinde doku uyumu olmadan, nakli ısrarla savunmasının en temel sebebi, yaşam kalitesinin yanında süresindeki artış oranı. Yine ABD’de 100 bin civarında hasta üzerinde yapılan araştırmalarda, 20-24 yaş grubundaki kişilerin diyaliz tedavisi ile 12 yıl yaşadıklarını, böbrek nakli ile ise bu sürenin 34 yıla çıkabileceği ortaya konulmuş. Demirbaş,” Bütün yaş gruplarında nakil, diyalize göre üç kat fazla yaşam süresi sunar.” demektedir.

Böbrek Nakli Nasıl Gerçekleşir

Kadavradan Böbrek Nakli:

Böbrek nakli ameliyatında, beyin ölümü gerçekleşmiş olan vericiden böbrek çıkarılır ve 4 derece altında soğuk ortamda nakil edileceği kişi için bekler. Kadavradan böbrek nakli, zamana karşı bir yarış içinde yapılır. Böbreği çok bekletmeden ameliyatı gerçekleştirmek gerekir. Bu sebeple böbrek nakli operasyonu gün ortası, gece yarısı fark etmez. İlk fırsatta gerçekleşmesi gerekir. 24 saati geçerse böbreğin hemen çalışmaya başlamama riski vardır.

Nakil esnasında nakil yapılacak kişi ameliyata hazırlanırken, böbrek özel paketinden çıkarılır damarlar dikilecek şekilde hazırlanır ve ameliyat gerçekleşir.

Canlıdan böbrek nakli:

Canlıdan böbrek naklinde böbrek, sevdiğine hayat hediyesi veren bir kişinin armağanıdır. Kadavra böbrek nakli ameliyatı gibi, acil şekilde değil, planlı bir şekilde yapılan ameliyattır. Planlandığı gibi önce verici olan kişi ameliyata alınır ve verici ameliyatı başlar. Vericinin ameliyatının ilk aşaması yapılırken, alıcı ameliyathaneye alınır. Verici ameliyatında böbrek çıkarılma durumuna gelindiğinde, alıcı da böbreğin takılması aşamasına gelir. Böbrek çıkartıldığı vücuttan nakledilen vücuda geçerken kansız kaldığı bu süre kısa olmalıdır.

Böbrek nakli ameliyatı günü, alıcı ve vericinin yaşamış olduğu en değerli gündür. Alıcı ve verici ameliyat için odalarında beklerken onlara anestezik ilaç verilir. Bu şekilde ameliyathaneye rahat girmeleri sağlanır. Ameliyata ilk olarak verici alınır. Yaklaşık bir saat sonra alıcı ameliyata alınır. Alıcı ameliyathaneye odasına alınınca ilk olarak anestezi ilaçları damardan verilir ve bundan sonra artık hiçbir şey hissetmeyecektir. Alıcı uykuya dalınca ilk olarak idrar sondası takılır. Boyundan da ince bir kateter takılır. Alıcı da, genellikle böbrek sağ alt kadrana takılır. Burada yapılan 10-15 cm uzunluğundaki oblik seyirli kesiden karına girilir. Karın içi organları koruyan karın zarı açılmadan büyük damarlar uygun şekilde hazırlanır.

Canlı vericiden gelen böbrek, ameliyat alanına alınır. Alıcının iliak damarlarının her iki ucuna klemp konularak burada ki kan akımı durdurulur. Böbreğin damarlarının çapına göre uygun teknikle bir delik açılır. Böbrek uygun şekilde dikilir. İşlemler bittiğinde böbreğin ilk andaki sağlıklı dolaşım görünümü ve idrar yapmaya kısa sürede başlaması böbrek naklinin başarılı olduğunun önemli göstergesidir.

Böbrek nakli ameliyatı sonrası, 12 saat zor geçecek bir zamandır. Böbrek vericisi ertesi gün kendini iyi hisseder. Genellikle 2-3 gün sonra kendilerini eve gidecek kadar iyi hissederler. Böbrek nakli yapılan kişi ise 5-6 gün hastanede yatar. Bağışıklık baskılayıcı tedavi aldığı için gereklidir.

Böbrek Nakli Sırasına Nasıl Girilir

Organ yetmezliğinin günümüz şartlarında tek tedavi yöntemi organ naklidir. Türkiye’de pek çok organ ve dokunun nakli başarı ile sağlanmaktadır. Sevindirici olan, mevcut hastalık için riskler olsa da bir tedavi imkânı vardır ve ülkemizde bu tedaviye ulaşılacak pek çok hastane bulunmaktadır.

Bu konuda sorun, nakil yapılacak olan böbreğin bulunmasında ki sıkıntıdır. Yakın akrabalardan böbrek verecek bir verici bulunmaz ise, kadavra beklemekten başka seçenek kalmaz. Kadavradan nakil işlemi; Trafik kazaları, beyin kanaması, primer beyin tümörü gibi sebeplerle beyin ölümü gerçekleşen hastaların yakınları tarafından organlar bağışlanırsa mümkün olmaktadır. Maalesef ülkemizde organ bağışı istenen seviyede değildir. Son yıllarda Sağlık Bakanlığı, nakil merkezleri ve sivil toplum örgütlerinin çalışması ile toplumun organ bağışına bakışı olumlu şekilde etkilenmiş ve organ bağışında belli bir artış sağlanmıştır. Toplumda bir gün kendisinin, ya da yakınının da organ bekleyebileceği bilinci artmıştır.

Doktorlar tarafından böbrek nakli gerektiği hastaya söylendikten sonra, hasta için iki tane seçenek kalmaktadır.

  1. Kadavradan böbrek nakli
  2. Canlı vericili böbrek nakli

Eğer ki canlı verici yoksa veya mevcut vericiler (kan grubu uyumsuzluğu, Cross-Match uyumsuzluğu, ileri yaş, hepatit B veya hepatit C gibi) uygun değilse kadavradan böbrek nakli sırasına yazılmak tek seçenek olarak kalmaktadır.

Bu durumda Türkiye’de herhangi bir böbrek nakil merkezine başvurarak ulusal böbrek nakli sırasına kayıt yaptırılır ve hastaya uygun olan böbrek için beklemek gerekir.

Ulusal böbrek bekleme listesinde kayıtlı olmayan hastalar, kadavradan böbrek nakli olamazlar.

Böbrek nakli sırasına kayıt yaptırmak için başvurulan merkeze, hastanın elinde bulunan, mevcut tetkikler ile müracaat edilir. Merkezin böbrek nakli ekibi hasta için gerekli olacak tetkikleri yapar ve kayıt için organ nakli koordinatörlüğüne yönlendirir. Hasta diyalize giriyorsa(diyalize girme sürelerinin puanlaması için)hastaların diyalize ilk başlama tarihlerini belirten belgeyi, kayıtlı olacakları nakil merkezine sunması ve nakil merkezinin de bu belgeyi hasta dosyasına eklemesi gerekir.

Ulusal Böbrek Bekleme Listesine kayıt esnasında hastadan, T.C.kimliği, tetkikler, diyaliz belgesi ve organ çıkması durumunda hastaya ulaşılacak olan iletişim numaraları istenmektedir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan kişiler böbrek nakli sırasına alınmamaktadır.

Böbrek Nakli Nerede Yaptırabilirim

Son dönem böbrek yetmezliğinin en uygun tedavi şekli böbrek naklidir.

Böbrek transplantasyonunda iki organ kaynağı vardır.

  1. Canlı verici
  2. Kadavra

Hastanelerin organ nakli kliniğine başvuru yapan böbrek yetmezliği hastası olan kişiler, canlıdan ya da kadavradan böbrek nakli için öncelikle organ nakli cerrahı ile tanışırlar. Organ nakli cerrahı tarafından olası riskler konuşulur, tıbbi tetkikler ve operasyon ile ilgili hasta ve hastanın ailesine detaylı bir şekilde bilgi verilir.

Hastanelere canlıdan böbrek nakli için başvuran alıcı ve verici, ya da kadavradan böbrek nakli için başvuran alıcı, organ nakli doktoru tarafından, böbrek naklinde hazırlık aşamalarına başlamak için nakil koordinatörü ile tanıştırılır. Hastaneye başvuruyu yaptıktan sonra yaklaşık bir hafta içerisinde hazırlıklar tamamlanır.

Canlıdan organ nakli, alıcının en az iki yıldan beri fiilen birlikte yaşadığı eşi, dördüncü dereceye kadar (dördüncü derece dâhil) kan ve kayın hısımlarından yapılabilir.

Dördüncü derece dışındaki başvurular il sağlık müdürlüğünde kurulan Etik Kurulunda değerlendirilir. Etik Kurulda iki haftada bir kez toplanarak hastaları değerlendirir. Kurulda onay alan hastaların ameliyatları planlanarak hasta ve hasta yakınlarına bildirilir.

Koordinatörler tarafından getirmiş olduğunuz epikrizle (hastalık öyküsü) alınıp, resimler çekilir ve sonra hastaya ait bir dosya oluşturulur. Hastaya Nefroloji doktorundan randevu verilir. Diğer tetkiklerin yapılması için hastanın diyalizinin olmadığı bir gün, planı yapılarak hastaya verilecektir.

Nefrolog hastayı görür ve fizik muayenesi yaptıktan sonra mevcut olan tahlil ve tetkikleri değerlendirir. Gerekli olacak diğer tetkiklerin de yapılmasını isteyecektir. Gereken durumlarda hastayı takip ile görevli olan doktorla görüşüp bilgi paylaşımı yaparlar.

Kadavradan böbrek nakli için başvuran ve konsey tarafından karar verilen hastalar, organ Nakli Koordinatörü tarafından Ulusal bekleme listesine kaydı yapılır. Hastalar listeye kayıtları yapıldıktan sonra bilgi verilir. Altı ayda bir defa tetkikler yenilenerek liste devamlı yenilenir.

Ameliyatın ne zaman yapılacağı böbrek naklinin canlı vericiden ya da kadavra vericili olmasına göre değişmektedir.

Canlı vericili böbrek nakli için operasyonun tarihi önceden belirlenir, alıcı ve verici bir gün önceden hastaneye yatırılır.

Böbrek Nakli İçin Başvuru Nasıl Yapılır

 T.C. Sağlık bakanlığı 28.06.2004 tarih ve 4690 sayılı onay ile yürürlüğe giren yönetmeliğe göre: canlıdan organ ve doku nakli alıcının dördüncü dereceye kadar(dördüncü derece dâhil) kan ve kayın hısımlarından yapılabilecektir. Dördüncü derece hısımlık bağı ile ilgili olarak; Türk Medeni Kanununun 17. maddesinde kan hısımlığının derecesi, hısımları birbirine bağlayan doğum sayısıyla belli olur denmektedir.

Böbrek nakli için, başvurular naklin yapılacağı hastane başhekimliğince il sağlık müdürlüğüne yapılır. Nakil işleminin yapılacağı merkezde, böbrek nakli için, alıcı ve verici ile ilgili gerekli değerlendirmeler yapılarak aşağıdaki belgelerle birlikte Etik Komisyona başvurulur.

  1. Alıcı ve vericinin T.C. Kimlik numarası
  2. Vericinin mümeyyiz olduğuna dair rapor
  3. Vericiden alınmış, en az iki tanıklı hekim onaylı muvafakat belgesi
  4. Verici ve alıcının hekim onaylı bilgilendirme formu
  5. Verici ve alıcının nâkile uygunluğunu bildiren sağlık raporu
  6. Alıcı ve vericinin yakınlığının nereden kaynaklandığını gösteren dilekçe ve mevcut ise ilgili belgeleri
  7. Alıcının ve vericinin gelir düzeyini gösteren beyanı
  8. Vericinin borcunun olup olmadığına dair beyanı
  9. Alıcının ve vericinin adres beyanı
  10. Komisyonun gerekli görmesi halinde ilgili diğer belgeler.

Etik Komisyon, il sağlık müdür yardımcısı başkanlığında aşağıdaki üyelerden oluşur;

  1. Valilikçe görevlendirilecek il emniyet müdür yardımcısı ya da kaçakçılık ve organize suçlarla mücadele şube müdürü
  2. Naklin yapılacağı hastane haricindeki kamu hastanesinden bir tabip
  3. Naklin yapılacağı hastane personelinden olmayan bir psikiyatri uzmanı
  4. Baro tarafından görevlendirilecek bir avukat
  5. Valilikçe görevlendirilecek bir sosyal hizmet uzmanı

Komisyonun sekretaryası il sağlık müdürlüğünce yürütülür. Komisyon 15 günde bir üye tamsayısının en az 2/3 çoğunluğu ile toplanır, gerekli gördüğü takdirde böbrek nakli için başvuran verici ve/veya alıcıyı ve akrabalarını dinler.

Komisyona sunulan bilgi ve belgelerin doğruluğunu araştırır, böbrek nakli için başvuran alıcı ve verici arasında etik ve yasal olmayan bir durumun bulunmadığı kanaati oluştuğunda naklin etik açıdan uygunluğuna karar verir. Kararlar üye tamsayısının 2/3 oy çoğunluğu ile alınır. Acil nakil gereken hasta için başvuru olması halinde Komisyon ivedilikle toplanır ve karar alır. Etik Komisyon kararları Türkiye Organ ve Doku Bilgi Sistemine kayıt edilir.

Böbrek Nakli İçin Gerekli Evraklar

T.C. Sağlık Bakanlığı 28.06.2004 tarih ve 4690 sayılı onay ile yürürlüğe giren yönetmeliğe göre; canlıdan organ ve doku nakli alıcının dördüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarından yapılabilecektir. Dördüncü derece hısımlık bağı ile ilgili olarak; Türk Medeni Kanununun 17. maddesinde kan hısımlığının derecesi, hısımları birbirine bağlayan doğum sayısıyla belli olur denmektedir.

Buna göre; kan hısımlığında kişinin akrabalık derecelerine göre;

  1. Derece akrabalar: Anne, baba, çocuk
  2. Derece akrabalar: Kardeş, dede, nine, torun
  3. Derece akrabalar: Amca, hala, dayı, teyze, yeğen
  4. Derece akrabalar: 3. derecedekilerin çocukları

Kayın hısımlığında ise kişinin eş tarafından akrabaları aynı şekilde derecelendirilmektedir.

Birinci Derece Sıhrî (Kayın) Akrabalar: Kayınvalide, kayınpeder, Yani kişinin eşinin annesi ve babası

İkinci Derece Sıhrî (Kayın) Akrabalar: Kişinin eşinin kardeşleri (kayın, baldız, görümce) Eşimizin dedesi, eşimizin ninesi

Üçüncü Derecede Kayın Hısımlar: Eşimizin kardeşinin çocukları yani eşimizin yeğenleri, diğer bir ifadeyle kayın, baldız ve görümce çocukları; eşin dayısı, amcası, halası, teyzesi

Dördüncü Derecede Kayın Hısımlar: Eşimizin 3. derece akrabalarının çocukları

Akrabalık dışı nakillerde:

Başvurular naklin yapılacağı hastane başhekimliğince il sağlık müdürlüğüne yapılır. Naklin yapılacağı merkezde alıcı ve verici ile ilgili gerekli değerlendirmeler yapılarak aşağıdaki belgelerle birlikte Etik Komisyona başvurulur.

  1. Alıcı ve vericinin T.C. Kimlik Numarası
  2. Vericinin mümeyyiz olduğuna dair rapor
  3. Vericiden alınmış, en az iki tanıklı hekim onaylı muvafakat belgesi
  4. Verici ve alıcının nâkile uygunluğunu bildiren sağlık raporu
  5. Verici ve alıcının hekim onaylı bilgilendirme formu
  6. Alıcı ve vericinin yakınlığının nereden kaynaklandığını gösteren dilekçe ve mevcut ise ilgili belgeleri
  7. Alıcının ve vericinin gelir düzeyini gösteren beyanı
  8. Vericinin borcunun olup olmadığına dair beyanı
  9. Alıcının ve vericinin adres beyanı
  10. Komisyonun gerekli görmesi halinde ilgili diğer belgeler.

Etik Komisyon, il sağlık müdür yardımcısı başkanlığında aşağıdaki üyelerden oluşur;

  1. Valilikçe görevlendirilecek il emniyet müdür yardımcısı ya da kaçakçılık ve organize suçlarla mücadele şube müdürü
  2. Naklin yapılacağı hastane haricindeki kamu hastanesinden bir tabip
  3. Naklin yapılacağı hastane personelinden olmayan bir psikiyatri uzmanı
  4. Baro tarafından görevlendirilecek bir avukat
  5. Valilikte görevlendirilecek bir sosyal hizmet uzmanı.

 

Böbrek Veren Kişinin Sağlığı

Böbreğini veren kişinin, ameliyat öncesi ve sonrası süreç hakkında detaylı bir şekilde bilgi sahibi olması gereklidir.

Böbreğini veren kişinin, bu ameliyattan hiçbir şekilde zarar görmemesi ve en kısa sürede normal hayata dönmesi birinci öncelik olmalıdır.

Böbreğini birini bağışlamaya karar veren vericinin, sağlığının zarar görmemesi için çok ayrıntılı incelemeler yapılır. Bu incelemeler esnasında vericiye zarar verecek en küçük bir şüphe duyulursa organ bağışı kabul edilmez ve durum verici ve yakınlarına bildirilir. Bundan sonra yapılması gereken başka bir gönüllü verici bulmak olacaktır.

Bugün için, uzun dönem böbrek verici takipleri sonucu açıkça ortaya çıkmıştır ki, böbrek vericisi olmaya uygun sıhhatli kişilerde, böbrek vermek yaşamı kısaltmamaktadır. Sağlıklarının bozulmasına sebep olmamaktadır. Aksine böbrek vericisinin hiçbir şikâyeti olmadığı halde, yapılan detaylı incelemelerde tespit edilen problemler erkenden tedavi edilmektedir. Böbrek vericisi olmaya engel durum bulunmayan adaylar organ merkezince uzun dönem takibe alınır, düzenli kontrol yapılarak sağlık standardı yükseltilir. Böbrek bağışladıkları süreçte, sağlık bilgileri artar, bağış yapmaya engel sosyal alışkanlıkları (sigara kullanımı, kilolu olma) düzenlenir, normal koşullarda değiştirmeyecekleri yaşam düzeylerini uzun dönemde daha sağlıklı olabilmelerini sağlayacak şekilde düzenleme imkânı olur.

Bütün bu gerçekler böbrek veren kişinin, ameliyatta hiçbir risk almadığı anlamına gelmez. En basit cerrahi girişimlerin bile, sıfır riskle gerçekleşmediği göz önüne alınınca, böbrek vericisinin de az bile olsa bir risk aldığı gerçektir. Hiçbir sağlık sorunu olmayan, sağlıklı bir kişinin düşük de olsa böyle bir riski alması, canlı vericili böbrek naklinin en hassas olduğu bir durumdur. Bu sebeple de canlı vericili böbrek naklinin gerçekleşmesinde verici adayını ciddi bir şekilde incelemeli, risk analizini doğru yapmalıdır. Aynı zamanda ameliyatın bilgili ve donanımlı bir merkezde yapılması son derece önem taşır.

Böbreğini veren kişinin, zarar görmemesi organ nakli merkezinin ana hedefi olmak zorunluluğu vardır.

Böbreğini veren kişi, tek böbrekli kaldıktan sonra tuz alımına dikkat etmek zorundadır. Kilo artışı da fazla olursa yüksek tansiyon sorunu ile karşılaşma sorunu ortaya çıkar.

Tek Böbrekliler Nelere Dikkat Etmeli

Tek böbrekle yaşamak, bazı kimseler için dünyaya gelmeleriyle beraber başlayan bir aşamadır. Bazı insanlar içinse hayatlarının belirli bir kısmının ardından, çeşitli sebepler dolayısıyla meydana gelen bir vaziyettir.

Böbrekler, idrar yöntemi ile atık ve zarar veren maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasını, tuz ve su arasındaki dengeyi ve kanın içindeki çeşitli minerallerin sabit şekilde tutulmasını sağlarlar. Sıhhatli tek böbrekte bu vazifeleri kolay bir şekilde yerine getirebilir. Tek böbreklilerin böbreği sıhhatli olursa, bu kişiler yaşamını eksiksiz ve rahat yaşama imkânına sahip olurlar.

Yaklaşık 750 kişiden bir tanesi tek böbrekli doğar. Doğuştan tek böbreklilerin görülme oranı, erkeklerde daha fazladır ve genellikle sol böbrek yokluğu söz konusudur. Bunun yanında bazı insanlar böbreklerinden biri, tıkanma, ur veya talihsiz bir kaza sonunda operasyon sonunda böbrek alınmak zorunda kalınabilir ya da böbreklerden bir tanesi böbrek nakli nedeni ile bağışlanmış olabilir. İki böbrekli doğarız ama salt ihtiyacımız bir böbrektir. Sağlıklı bir böbrek iki böbreğin yaptığı görevi kolay bir şekilde yerine getirebilir. Bir kişide iki böbreğinde yetmezlik olduğunda, yaşamını aynı ritmle devam ettirmesi amaçlı diyalize ya da böbrek nakline neden olacaktır.

Tek olan sağlıklı bir böbrek, süratli bir şekilde büyür ve çift halindeki böbrek boyutlarına göre daha büyük olur. Bundan dolayı tek böbrekler normal böbrekten daha büyük ve zor meydana geldiği için travmaya daha yatkın olurlar. Tek böbreklilerin kuvvetli temasların olduğu sporlardan kaçınmaları gerekir. Bu tip sporlara futbol, boks, güreş ve binicilik örnek olarak gösterilebilir. Bu sporlarla uğraşanların tek böbreklerini kaybetmelerinin önemli neticeler doğuracağını bilmeleri gerekir.

Tek böbreklilerin ve bir böbreği alınmak zorunda kalanların 25 yıl ardından idrarda yüksek protein seviyelerine ve böbrek fonksiyonlarında bir takım değişikliklere rastlanır. Hipertansiyon talepleri belli bir zaman sonra daha yüksek olmakla birlikte böbrek fonksiyonları hafif düzeydedir.

Tek böbreklilerin özel bir beslenme tarzına ya da perhiz yapmaya ihtiyaçları yoktur. Yılda bir defa idrar testi ve tansiyon ölçümü yapılmalıdır. Böbrek fonksiyonları sık aralıklarla kontrol edilmelidir.