Yazar: Gkhn

Satılık Böbrek Arayanlar Nasıl Bulabilir

Öncelikle şunu belirtmek gerekir. Satılık böbrek arayanların yasal olarak böyle bir imkânları yoktur. Çünkü yasalarımıza göre organ almak, organ satmak ve aracılık etmek suçtur.

İnternetten ev, araba, eşya satış ilanları arasına “satılık böbrek arayanlar v.s” da girdi. Böbreğini ya da karaciğerini satmak isteyenlerin gerekçeleri birbirine çok benzer; kredi kartı borcunu kapatacak, borç batağındayım, başka çarem yok, öğrenciyim gibi v.s.

Böbrek ya da karaciğerini satışa çıkaranlar, telefon numaralarını ve e-mail adreslerini bırakarak alıcı ile iletişim kuruyorlar. İlanlarda, “içki, sigara kullanmam. Kan grubum şu, acil paraya ihtiyacım var, lütfen ciddi olanlar arasın” gibi ifadeler bulunmaktadır.

İnternetten satılık böbrek arayanlar, ilanlarını veren kişilere ulaştık. Hepsi birbirinden ilginç gerekçeler sunuyorlar. Bu işin ticaretini yapan S.C. organ satışını, “Böbreği alan kişi, verenin tüm masraflarını karşılıyor. Hastane veya doktor ayarlanıyor. İş böyle yapılıyor” sözleriyle anlatıyor.

Erzurum’da yaşayan 34 yaşındaki Ü.K. evli ve iki çocuk babası. Oğlu üç yıl önce ekmek tandırına düşerek yanmış. Oğlunun tedavisi için bankadan kredi çeken Ü.K. biriken faizi ödeyememiş ve borçlar bir hayli artmış. “Ayçiçeği ektik ama geçimimizi zor sağlıyoruz” diyor.”35 milyar kredi borcum var. Doku testi yaptırmak için 400 milyon yatırdım. Böbreğimi satmaya kararlıyım. Başka yolu yok, bu kadar parayı bulmam imkânsız. Bir arkadaşımın tavsiyesiyle internete ilan verdim. Şu ana kadar 6 kişi aradı ancak dokular uyuşmadı çok perişanım.”

Türk Böbrek Vakfı’ndan Dr. Bilal Görçin, akrabalardan organ nakli yapılmasının yasal olduğunu belirterek “Sanal ortamda organ ticareti çok yoğun. Bunlara alet olmamak gerek. Sadece kadavradan organ nakli yapılabilir. Vakfa organ satmaya gelenler oluyor. Bunlarla asla ilgilenmiyoruz” dedi.

TCK’nin 91. maddesine göre, rızaya dayalı olmaksızın, kişiden organ alan, 5 yıldan 9 yıla kadar hapis cezası alır. Suçun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, 8 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası vardır. Bir çıkar karşılığında organ teminine yönelik ilan veya reklam veren veya yayınlayan, bir yıla yakın hapis ile cezalandırılır. Suçun işlenmesi sonucunda mağdurun ölmesi halinde, kasten öldürme suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

Satılık böbrek arayanlara tavsiyemiz, kanunlara uygun bir şekilde bir yakınlarını böbrek bağışlamaya ikna etmeleridir.

Böbrek Vermenin Sakıncaları Nelerdir

Böbrek verici takipleri sonucunda açıkça ortaya çıkmıştır ki, böbrek vericisi olmaya uygun sağlıklı insanlarda, böbrek vermek yaşamı kısaltmıyor. Sağlıklarının bozulmasına sebep olmuyor. Aksine hiçbir şikâyeti olmadığı halde, böbrek vericisi olmaya karar verdiğinde, yapılacak detaylı incelemeler sonunda saptanan bazı problemler erken bir şekilde tedavi edilmektedir.

Böbrek veren kişi de engel durum bulunmaz ise, adaylar organ nakil merkezince uzun süre takibe alınır, düzenli kontroller sayesinde yaşam standardı yükselir. Böbrek bağışladıkları süre de sağlık bilinçleri artar, bağış yapmaya engel sosyal alışkanlıklar (sigara kullanımı, kilo alma) düzenlenir, normal şartlarda değişmeyecek yaşam şekli, uzun dönemde daha sağlıklı olmalarına imkân sağlar.

Bütün bu gerçekler böbrek veren kişinin, hiçbir risk almadığı anlamına gelmez. En basit cerrahi girişim bile sıfır riskle gerçekleşmez. Böbrek veren kişinin, düşük seviyede de olsa risk aldığı bir gerçektir. Sağlıklı bir kişinin düşük de olsa böyle bir risk alması, canlı vericili böbrek naklinin en hassas olduğu durumdur. Bu sebeple canlı vericili böbrek naklinin gerçekleşmesinde verici adayı ciddiyetli bir şekilde değerlendirilir. Ameliyatın deneyimli ve donanımlı bir sağlık merkezinde yapılması hayati önem taşır. Böbrek bağışlayan kişinin zarar görmemesi organ nakli merkezinin ana görevi olmak zorundadır.

Böbrek veren kişi tek böbrekli kaldıktan sonra tuz kullanımına çok dikkat etmelidir. Tuz alımı ve kilo artışına dikkat etmezlerse yüksek tansiyon sorunu yaşayabilirler.

Bütün araştırmalar sonucunda sağlıklı olduğu tespit edilen böbrek verici adayının, tek böbrek ile hayatını sürdürmesi, sağlığına dikkat etmek şartı ile riskli değildir.

Böbrek vericisi olmak için alt sınır18 yaş, üst sınır ise 60 yaştır. Bu konuda bir kesin değerlendirme olmamakla birlikte 60 yaş üzerinde görülen problemler bu ameliyata engel teşkil edebilir.

Böbrek çıkarılması esnasında tamamen sağlıklı bir kişinin ölüm riski % 0,1 dolayındadır. Ameliyat esnası ve sonrasında kanama, iltihaplanma, anesteziden oluşacak sorunlar ve yara yerinde fıtık olabilir. Bunların sıklığı % 1-3 oranında değişir. Laparoskopik böbrek çıkarılması ameliyatından sonra ise % 0,5 oranında bağırsak tıkanması sorunu olabilmektedir.

Vericiler için kullanılmak üzere iki ünite kan hazır tutulur.

Böbrek Nakli Sonrası Emeklilik

Haftada üç defa diyalize girmek zorunda olan böbrek hastalarından 10 yıl 1800 günü olanlar Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuru yapıp malulen emekli oluyorlardı. Böbrek nakli sonrası emekli aylıkları kesiliyordu Sosyal Güvenlik Kurumu kontrol amacıyla çağırıp, artık malul değilsiniz nakil oldunuz diyerek emekli aylıklarını kesiyordu.

Böbrek nakli sonrası emekli aylıklarının kesilmesi konusunun, medya da gündeme gelmesi üzerine Çalışma Bakanı Faruk Çelik twitter hesabından yaptığı açıklama ile böbrek nakli olanların kontrol muayenesine çağırılmasına son verecek düzenleme yaptıklarını ifade etmiştir.

Artık böbrek nakli sonrası emeklilik hakları devam edecek olan hastalar, organ nakli olmaktan kaçınmayacaklar.

Sigortalıların Sosyal Güvenlik Kurumundan malulen emekli olmaları için bir sağlık, diğeri de sigorta primi olmak üzere iki temel şartı bulunmaktadır. Bu iki temel şartta ikiye ayrılmaktadır. Sağlık şartı için, sigortalı olmadan önce malul olacak seviyede hastalık olmaması, sigorta yapıldıktan sonra hastalanmış olmak ve hastalığın da yüzde 60 ve daha fazla oranda vücutta iş gücü kaybına neden olması gerekir. Sigortalı şartı olarak da en az 10 yıl sigorta yapılmış olması ve 10 yıl süresinde de en az 1800 gün sigorta priminin ödenmiş olması gerekiyor.

Çalışma Bakanı Faruk Çelik’in açıklamalarına göre, organ yokluğu nedeni ile Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından emekliliğe tabi olanlar ve kendilerine emekli aylığı bağlananlar, böbrek nakli sonrasında emekli değilsin, artık hasta değilsin denilerek emekli aylıkları kesiliyordu. Bakan Çelik, organ nakil olan malullerin kontrol muayenesine çağırılmasını engelleyen yönetmelik değişikliği yapılacağını açıkladı.

Uygulanmakta olan yönetmeliğe göre, malulen emekli olmak için 1800 gün gerekli. Bu kişilere aylık bağlanırken SSK’lı iseler 7200 gün üzerinden, Bağ-Kur’lu iseler 9000 gün üzerinden emekli aylığı hesaplanmaktadır. Yeni çıkan yasa’ya göre ise başkasının bakımına muhtaç iseler bu rakam daha da artmaktadır.

Şimdi yapılan uygulama da hastalık sonrası ya da organ nakli sonrasında yapılan kontroller de yüzde 60 oranından rapor alanlar malulen emeklilik hakkını kaybetmektedir. Sadece rapor oranları yüzde 40 ile yüzde 59 arasında olanlar özürlü sıfatı ile en az 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün ile SSK’dan özürlü emeklisi olmaktadır.

Böbrek Naklinde Son Gelişmeler

Böbrek naklinde yeni teknikler yaşam süresini uzatıyor:

Böbrek yetmezliği görülme oranı ülkemizde ve dünyada her geçen gün artmaktadır. Türkiye’de bu yıl itibariyle yaklaşık 70.000 kişi böbrek yetmezliği sebebi ile diyalize girerken, bu rakamın önümüzdeki yıllarda 100.000’in üzerine çıkması bekleniyor. İnsan ömrünün uzaması her yıl daha fazla insanda böbrek yetmezliği gelişmesine sebep oluyor.

Böbrek nakli hastaya konforlu bir yaşam sunuyor:

Böbrek yetmezliği gelişen hastalarda iki tedavi şekli vardır. Bunlardan biri diyaliz, diğeri ise böbrek naklidir. Hemodiyalizde hasta haftada üç gün diyaliz makinesine bağlanır. Böbrek yetmezliğinin en başarılı tedavisi böbrek naklidir. Böbrek nakli hastaya daha uzun yaşam sağlamaktadır. Böbrek nakli olan hastaların 10 yıllık yaşama oranı hemodiyalizin iki katıdır ve % 80 civarındadır. Yeni kullanılan ilaçlar ile böbreklerin çalışma oranları gitgide yükselmiş ve 10 yılın sonunda % 60’ların üzerine çıkmıştır.

Yeni yöntemler ve ilaçlar ameliyat başarısına yansıyor:

Türkiye canlı vericilerden yapılan böbrek naklinde, yüksek oranı ile büyük bir tecrübe kazanmıştır ve referans ülke durumundadır. Bölgemizden ve dünyadan birçok alıcı Türkiye’de böbrek nakli olmaktadır. Canlı vericiden yapılan böbrek nakillerinin hemodiyalize olan üstünlüğü, yeni teknikler, yeni ilaçlar ve yeni tedaviler ile son yıllarda daha da gelişmiştir.

Laparoskopik yöntem böbrek vericilerinin sayısını % 25 artırdı:

Böbrek nakillerindeki en büyük teknik gelişme verici ameliyatlarında sağlanmıştır.10 yıldır laparoskopik (kapalı) yöntemle yapılan böbrek vericisi ameliyatları rahatlık sağlamıştır. Önceden 20-25 santimetrelik bir kesi ile yapılan ameliyat, şimdi 5 milimetrelik delikler açılarak gerçekleşmektedir. ABD’de yapılan çalışmalarda, kapalı verici ameliyatı tekniğinin, böbrek vericilerinin sayısını % 20-25 oranında artırdığı tespit edilmiştir.

Böbrek nakli ameliyatı alıcı ve verici için son derece güvenli:

Böbrek naklinde alıcı ameliyatının komplikasyonları yeni teknikler ile yıllar içinde gitgide azalmıştır. Yeni takılan böbreğin önce % 5 olan civarında olan komplikasyonlar, son teknik ile % 2’nin altına inmiş ve böbrek nakli ameliyatı cerrahi açıdan daha güvenli hale gelmiştir. Böbrek nakli olan hastalar 4. günde taburcu olabilmektedir.

Vücudun yeni böbreği reddetme ihtimali önceden hesaplanıyor:

Yeni kullanılan testler sayesinde böbreğin reddedilmesi ihtimali, ameliyattan önce tespit edilebiliyor. Bu sayede reddedilme riskini azaltmak için ameliyat öncesi hazırlık yapılıyor ve özel ilaçlar kullanılıyor.

Böbrek Naklinden Sonra Enfeksiyon

Böbrek naklinden sonra hastaların büyük çoğunluğunda iyileşme derecesi çok yüksek, büyük çoğunlukla da genel durumları çok iyidir. Fakat böbrek nakline bağlı olarak çok sayıda komplikasyon ortaya çıkmaktadır. Bunlardan bazısı şiddetli belirtiler ile kısa süreli olarak ortaya çıkar ve uygun tedavi şekli ile düzeltilebilir. Bazıları ise aylarca ve yıllarca nakledilmiş olan böbrekle birlikte yaşama eğilimi gösterir. Böbrek naklinden sonra enfeksiyon, en fazla önemsenmesi gereken bir sorundur.

Komplikasyonların çoğu bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanılması sebebi ile olduğu düşünülürse de hastanın diyalizde olduğu dönemde karşılaşılan ve nakil olduktan sonra da şiddetlenerek sürebilen komplikasyonlar vardır.

Çok ağır komplikasyonlar oldukça sınırlı bir sayıda hastalarda ortaya çıkar; geri kalanlar da ise ya hiç görünmez, ya da fazla ağır olmaz. Böbrek naklinin sorunlu olduğu en çok yaşlılar ve uzun süre sıkıntılı diyaliz dönemi geçirmiş olanlardır. Diğer grup hastalarda komplikasyonlar ortaya çıksa bile çoğunlukla daha hafif olur.

Ağır komplikasyonlara çok az rastlanır. Geri kalanlar uygun tedavi yöntemleri ile kolay bir şekilde kontrol altına alınır ya da hasta için çok önemli sorun yaratmaz.

Hastanın yaşamı açısından en önemli komplikasyon enfeksiyondur. Böbrek naklinden sonra enfeksiyon, hastalar için başlıca ölüm sebeplerinden biridir. Nakilden hemen sonra idrarda bakteri ve ameliyat yarası enfeksiyonları çok sık görülür. Sonraki aşamalarda ise deride mantar veya bakteri enfeksiyonları görülür. Bu sıkıntılar kolay bir şekilde kontrol altına alınır.

Her hangi bir aşama da ortaya çıkabilen bronş ve akciğer enfeksiyonları mantar, virüs, bakteri ve protozoa gibi çok çeşitli etkenlere bağlı olmaktadır.                                                                               Böbrek naklinden sonra enfeksiyon bazı zamanlarda da hafif ateş ve öksürük ile ortaya çıkar ve sinsice gelişerek, akciğerlere ilişkin herhangi bir bulgu vermeyen bu tür enfeksiyonlar birkaç saat içinde akut solunum yetmezliğine yol açarlar.

Böbrek naklinden sonra enfeksiyon ortaya çıktığında, hem nakil yapan, hem de nakil öncesinde ve sonrasında hastanın bakım ve tedavisini yapan doktorların bu enfeksiyon gelişmesini dikkatli bir şekilde izlemeleri gereklidir. İlk aşama da bir göğüs filmi çekilerek iltihap sürecinin başlangıcı görülebilir. dolayısı ile enfeksiyon odağının görülemediği iki günden fazla süren her ateş yükselmesinde bu incelemenin mutlaka yapılması yerinde olur.

Böbrek Bağışı İçin Gerekli Şartlar

T.C. Sağlık bakanlığı 28.06.2004 tarih ve 4690 sayılı onay ile yürürlüğe giren yönetmeliğe göre; canlıdan organ ve doku nakli alıcının dördüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarından yapılabilecektir. Dördüncü derece hısımlık bağı ile ilgili olarak; Türk Medeni Kanununun 17. maddesinde kan hısımlığının derecesi, hısımları birbirine bağlayan doğum sayısıyla belli olur denmektedir.

Kan hısımlığında kişinin akrabalık derecelerine göre:

  1. Derece akrabalar: anne, baba, çocuk
  2. Derece akrabalar: kardeş, dede, nine, torun
  3. Derece akrabalar: amca, hala, dayı, teyze, yeğen
  4. Derece akrabalar: 3. derecedekilerin çocukları

Kayın hısımlığında ise kişinin eş tarafından akrabaları aynı şekilde derecelendirilmektedir.

Birinci Derece Sıhrî (Kayın) Akrabalar: Kayınvalide, kayınpeder. Yani kişinin eşinin annesi ve babası

İkinci Derece Sıhrî (Kayın) Akrabalar: Kişinin eşinin kardeşleri (kayın, baldız, görümce) Eşimizin dedesi, eşimizin ninesi

Üçüncü Derecede Kayın Hısımlar: Eşimizin kardeşinin çocukları yani eşimizin yeğenleri, diğer bir ifadeyle kayın, baldız ve görümce çocukları; eşin dayısı, amcası, halası, teyzesi

Dördüncü Derecede Kayın Hısımlar: Eşimizin 3. derece akrabalarının çocukları

Akrabalığın olmadığı ancak uzun süreli tanışıklık ve dostluk hallerinde ya da gönüllü bağışçı olma durumlarının değerlendirilmesi için Sağlık Müdürlükleri bünyesinde yapılandırılan etik kurulların onayının alınması zorunludur.

Komisyon kararları kesindir ve Komisyonca uygun görülmeyen nakiller yapılamaz.

Bir komisyonun uygun görmediği başvuru için başka bir komisyon karar alamaz.

AKRABALIK DIŞI BÖBREK NAKLİ İÇİN

Başvurular naklin yapılacağı hastane başhekimliğince il sağlık müdürlüğüne yapılır. Nakil işleminin yapılacağı merkezde alıcı ve verici ile ilgili gerekli değerlendirmeler yapılarak aşağıdaki belgelerle birlikte Etik Komisyona başvurulur.

  1. Alıcı ve vericinin T.C. Kimlik Numarası
  2. Vericinin mümeyyiz olduğuna dair rapor
  3. Vericiden alınmış, en az iki tanıklı hekim onaylı muvafakat belgesi
  4. Verici ve alıcının hekim onaylı bilgilendirme formu
  5. Verici ve alıcının nâkile uygunluğunu bildiren sağlık raporu
  6. Alıcı ile vericinin yakınlığının nereden kaynaklandığını gösteren dilekçe ve mevcut ise ilgili belgeler
  7. Alıcının ve vericinin gelir düzeyini gösteren beyanı
  8. Vericinin borcunun olup olmadığına dair beyanı
  9. Alıcının ve vericinin adres beyanı
  10. Komisyonun gerekli görmesi halinde ilgili diğer belgeler

Böbrek Nakli Nasıl Yapılıyor

Kadavradan böbrek nakli ameliyatında, beyin ölümü gerçekleşmiş olan vericiden böbrek çıkartılır ve 4 derece altında soğuk ortamda nakil yapılacağı kişi için bekler. Kadavradan böbrek nâkilinde zamana karşı yarış yapılır. Böbreği bekletmeden nakil ameliyatını yapmak lazımdır. Bundan dolayı böbrek nakli ameliyatı gece yarısı, gün ortası olsun, uygun olan ilk fırsatta gerçekleştirmek gereklidir. Bekleme süresi 24 saati aşarsa böbreğin hemen çalışmaya başlamaması sorunu ortaya çıkabilir. Böbrek naklinin yapılması esnasında, nakledilecek kişi ameliyat için hazırlanırken böbrek özel paketten çıkartılır ve damarların dikilebileceği şekilde hazırlanır. Daha sonra ameliyat gerçekleştirilir.

Canlıdan böbrek nakli ameliyatında, hasta ve vericisi planlanan ameliyat gününden bir gün önce hastaneye yatırılır. Son defa tetkikler yapılır. Ameliyat öncesi anestezi doktoru alıcı ve vericiyi değerlendirir. Gerekli olursa hazırlık aşamasında daha önceden hastayı değerlendirmiş olan kalp ve göğüs hastalıkları gibi diğer uzman hekimler ile ameliyat öncesi bir daha değerlendirme yapılır. Gerekli ise alıcının son diyaliz tedavisi yapılır.

Alıcı ve verici ameliyat için odalarında beklerken onlara bir anestezi ilacı verilir.  Bu sayede ameliyathaneye giderken daha rahat olmalarını sağlar. Ameliyata ilk olarak verici alınır. Yaklaşık bir saat sonra alıcı ameliyata alınır. Ameliyathaneye alınan çifte ilk olarak anestezi ilaçları verilerek uyumaları sağlanır. Bu şekilde ameliyat esnasında olanlardan hiçbir şey hissetmezler. Hem verici hem de alıcı için ameliyat süresi yaklaşık iki saat kadardır. Ancak ameliyat öncesi hazırlık süreci ve ameliyat sonrası anestezi ilaçlarının etkisinin geçmesi için beklenen süre 4-5 saati bulmaktadır.

Böbrek nakli ameliyatı süresi, teknik olarak zor olan sağ böbreğin çıkarılması, böbrek çevresindeki yağdokusunun sert olması, birden çok arteri olması, böbrek verenin birçok dal vermesi gibi durumlara göre değişir. Böbrek vericisinde ameliyat sırasında damarlarda kanama olması, akciğerlere hava kaçması, kamera altında gerçekleştirme güçlüğüne bağlı olarak büyük kesi yapılarak açık operasyon yapılması gibi olumsuzluklar olabilir.

Böbrek nakli ameliyatı sonrası, ilk 12 saat en zor geçen dönemdir. Böbrek vericisi 2-3 gün sonra taburcu olabilir. Böbrek nakli yapılan kişi ise 6 gün sonra taburcu olur.

Böbrek Satın Almak İsteyenlerin İlanları Yasal Mı

İnternette insanlar böbreklerini satmak istiyorlar. Kimi 20 bin TL, kimi de 150 bin TL istiyor.

Yasalarımıza göre ise, Böbrek satın almak ve böbrek satmak suç. Yıllardır önlenemeyen organ ticareti sonunda internet ortamına düştü. İnternette ev, araba, iş ilanlarının yanına “satılık organ” ilanları da yer almaya başladı. Böbreğini satışa çıkaranların büyük çoğunluğunu gençler oluşturmaktadır. İlanlarda isim vermeyen bu kişilere telefon veya email ile ulaşılmaktadır.

Türkiye’de organ satışı suç olduğundan dolayı, “satılık böbrek”, veya “böbrek satın almak istiyorum” gibi ilanlar, ev, araba ve iş ilanlarının yanına sıkıştırılıyor. Özellikle satan kişilerin içinde İstanbul ilimiz ağırlıklı olarak yer almaktadır. Kimi üniversite masraflarını, kimi de borcunu kapatmak bahanesi ile organ satmak zorunda olduklarını söylüyorlar.

Yasalarımıza göre böbrek satın almak, böbrek satmak ve ilan vermek ile bunu yayınlayana 1 yıla kadar hapis cezası var. Organ satan, organ satın alan ya da aracılık yapanlara ise 9 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür. Eğer ki bu iş örgütlü olarak yapılırsa ceza 15 yıla kadar çıkmaktadır.

Ankara Barosu Sağlık Hukuku Kurulu Başkanı Berna Özpınar, internet üzerinden gerçekleştirilen bu satışın tamamen yasa dışı olduğunu vurgulayarak, şunları söyledi.”Bir kişinin rızası olsa dahi bir organın menfaat karşılığı satılması suç olarak tanımlanmıştır. Akraba dışında iki kişinin birbirine alıcı-verici olması, ancak her ilin sağlık müdürlüğü bünyesinde gerçekleştirilen ve iki komisyonca uygun bulunursa mümkün olan bir şey. Böyle bir komisyon kararı olmadan durum tıbben uygun olsa da operasyon hukuka uygun değil. Hekim yönünden de soruna sebep olacak bir şey. Ortada menfaat sağlayan kişi ve satan kişi için de suç vardır. Böbrek veren kişinin eşinin de haberi olacaktır. Mevzuata göre bir kimse sadece insani amaçlarla organ verebilir. Suçun örgütlü yapılması hali için 8-15 yıl ceza öngörülmüştür.”

Böbrek satın almak isteyenlerin ilanlar ile böbrek satın almaları yasalarımıza göre suçtur. Suç olan bir duruma sebep olmak istemiyorlarsa, yakın akrabalarından gönüllü böbrek bağışlayacak birini bulmaları kendileri için daha hayırlı olur.

Böbrek Nakli İçin Gereken Tahliller

Böbrek Alıcısı İçin Yapılan Tetkikler:

Böbrek nakli için, alıcı olan kişiye nakil öncesi yapılan rutin kan ve görüntüleme tetkikleri birkaç gün içerisinde tamamlanır. Yakın zamanlı yapılmış ekokardiyografi gibi kardiyolojik tetkikleri değerlendirilir. Daha önce tüberküloz veya benzer bir enfeksiyon hastalığı bulunması, enfeksiyona sebep olan böbrekler, polikistik böbrekler, hepatit B veya hepatit C bulunması gibi durumlarda ileri tetkikler istenebilir. Böbrek naklinden sonra her şeyin problemsiz gitmesi için mevcut hastalıkların nakilden önce dikkatli bir şekilde değerlendirmesi yapılır.

Böbrek Vericisi İçin Yapılan Tetkikler:

Böbrek nakli için verici olan kişinin, yaptığı hazırlıklar kan ve idrar tetkikleri, doku ve kros tetkikleri, uzman değerlendirmeleri ve son aşamada böbrek bilgisayarlı tomografi ile yapılır. Böbrek veren kişi ilk olarak kan ve idrar tetkiklerini yaptırır. Tüm kan ve idrar tetkikleri bir gün içerisinde sonuçlanmaktadır. İdrar tetkiki için 24 saat içerisinde yapılan idrarın tümü toplanır. Bu sebeple verici olan kişinin tetkik vermeden bir gün önce idrar biriktirmeye başlaması gerekir. 24 saatlik idrar toplamak için temiz, boş plastik su kabı alınmalıdır. Yapılan idrarın her damlasının toplanması, yapılacak testin sonucu açısından çok değerlidir. İdrar toplamaya; sabah normal olarak uyandığınız saatten itibaren başlanır. Uykudan kalktıktan sonraki ilk idrarınızı tuvalete boşaltınız. Tüm gün ve gece boyunca yaptığınız idrarları verilen kabın içine toplayınız ve ertesi gün sabah ilk idrarınızı da biriktirdiğiniz kaba yapınız. Ertesi gün ilk idrarı da toplama kabına ilave ettiğiniz zaman idrar toplama işiniz sona erecektir. Toplanan idrarın tamamı laboratuara teslim edilir.

Bu tetkiklerin sonucuna göre nefroloji uzmanı ve organ nakli cerrahı durum değerlendirmesi yaparlar. Böbrek nakli için verici olacak kişi kardiyoloji, göğüs hastalıkları, kadın doğum uzmanı ve diğer branş uzmanları ile değerlendirme yapılacaktır. Sağlıklı olarak değerlendirilen böbrek vericisi olan kişi son olarak karın içerisindeki bütün organların ve aynı zamanda böbreklerin detaylı olarak değerlendirildiği karın bilgisayarlı tomografi istenecektir. Bu durumda böbreklerin büyüklüğü ve damarları detaylı olarak değerlendirilir. Karın içinde muhtemel olan tüm anormal durumlardan bilgi sahibi olunur. Tetkikleri tamamlanan ve sağlıklı olduğu görülen kişinin böbrek bağışlamasında bir sakınca olmaz.

Böbrek nakli için, bütün dünyada kabul gören standartlara göre bu kişinin böbreğini bağışlaması, ileride kendisinin böbrek yetmezliğine girmesine neden olabilecek bir risk oluşturmadığı belirtilir. Bu gerçek aynı tecrübeyi yaşamış binlerce böbrek vericisinden alınan bilimsel sonuçlar ışığında bütün dünyada kabul edilmiştir.

Böbrek Nakli Öncesi Tetkikler

Böbrek nakli öncesi tetkikler, böbrek nakil merkezinde 3-7 gün içerisinde tamamlanır.

Detaylı bir şekilde hastanın hikâyesi dinlenir, fizik muayene yapıldıktan sonra mevcut tetkikler değerlendirilir ve ileri tetkikler istenir. Aynı zamanda kan grubu tayini, doku tipi tayini ve antikor düzeyi tayini tetkikleri yapılır. Gerekli durumlarda böbrek hastalığı takibi yapan doktor ile karşılıklı bilgi aktarımı yapılır.

Böbrek nakli öncesi, canlı böbrek nakli olacak hastalarda kardiyak performansın değerlendirmesi çok önemlidir. Canlı böbrek nakli olacak hastalar operasyon öncesi ekokardiyografi veya stres testi ile değerlendirilir.                                                                                                              Kadavra Böbrek bekleme listesindeki hastaların her yıl kardiyolojik tetkiklerini yenilemeleri ve bir kalp uzmanına görünmeleri daha uygundur. Kadavra listesinde bekleyen hastalar bütün sağlık problemlerini bildirmeli ve yılda bir kere kontrole gitmelidir.

Böbrek nakli öncesi, böbrek vermek isteyen bir verici olduğu zaman, nefroloji uzmanı ve transplantasyon cerrahı tarafından detaylı bir şekilde incelenir. Canlı organ naklinde ana prensip, hiçbir sağlık sorunu olmayan ve gönüllü olarak bir yakınına hayat kazandırmak için fedakârlık yapan böbrek vericisine zarar vermemektir. Vericinin muayene sonrası durumu iyi olarak değerlendirilirse ilk önce hemogram, biyokimyasal ve serolojik kan tetkikleri yapılır. Bu tetkiklerde bir sağlık problemi olmazsa, üç boyutlu karın bilgisayarlı tomografi ile böbreklerin yapısı ve damarlanması detaylı olarak değerlendirilir. Bütün bu tetkikler sonunda vericinin sağlık durumunu etkileyecek bir problem olmazsa canlı böbrek nakli uygulanır.

Böbrek nakli öncesi, ameliyatın ne zaman olacağı, böbrek naklinin canlı ya da kadavra olmasına göre değişir. Canlı böbrek naklinde ameliyat zamanı önceden belirlenir ve verici ile alıcı bir gün önce hastaneye yatar. Kadavra böbrek naklinde ise organın hastanede bulunma zamanına göre planlama yapılır ve hasta her an çağrılabilir. Bundan dolayı kadavra organ nakli bekleyen kişinin 24 saat içerisinde kendisine ulaşılacak bir telefonu olmalı ve çağrıldığında her an hastaneye ulaşacak vaziyette bulunmalıdır. Kadavra böbreğin 24 saat içinde takılması gerekir. Çağırılacak hasta ameliyat öncesi ağızdan hiçbir şey alınmaması gerektiğini bilmelidir. Hastanın hazırlığı ile eş zamanlı olarak alıcıyla böbrek vericisi arasında crossmatch tetkiki yapılarak hızlı red durumu değerlendirilir.