Öncelikle şunu belirtmek gerekir. Satılık böbrek arayanların yasal olarak böyle bir imkânları yoktur. Çünkü yasalarımıza göre organ almak, organ satmak ve aracılık etmek suçtur.
İnternetten ev, araba, eşya satış ilanları arasına “satılık böbrek arayanlar v.s” da girdi. Böbreğini ya da karaciğerini satmak isteyenlerin gerekçeleri birbirine çok benzer; kredi kartı borcunu kapatacak, borç batağındayım, başka çarem yok, öğrenciyim gibi v.s.
Böbrek ya da karaciğerini satışa çıkaranlar, telefon numaralarını ve e-mail adreslerini bırakarak alıcı ile iletişim kuruyorlar. İlanlarda, “içki, sigara kullanmam. Kan grubum şu, acil paraya ihtiyacım var, lütfen ciddi olanlar arasın” gibi ifadeler bulunmaktadır.
İnternetten satılık böbrek arayanlar, ilanlarını veren kişilere ulaştık. Hepsi birbirinden ilginç gerekçeler sunuyorlar. Bu işin ticaretini yapan S.C. organ satışını, “Böbreği alan kişi, verenin tüm masraflarını karşılıyor. Hastane veya doktor ayarlanıyor. İş böyle yapılıyor” sözleriyle anlatıyor.
Erzurum’da yaşayan 34 yaşındaki Ü.K. evli ve iki çocuk babası. Oğlu üç yıl önce ekmek tandırına düşerek yanmış. Oğlunun tedavisi için bankadan kredi çeken Ü.K. biriken faizi ödeyememiş ve borçlar bir hayli artmış. “Ayçiçeği ektik ama geçimimizi zor sağlıyoruz” diyor.”35 milyar kredi borcum var. Doku testi yaptırmak için 400 milyon yatırdım. Böbreğimi satmaya kararlıyım. Başka yolu yok, bu kadar parayı bulmam imkânsız. Bir arkadaşımın tavsiyesiyle internete ilan verdim. Şu ana kadar 6 kişi aradı ancak dokular uyuşmadı çok perişanım.”
Türk Böbrek Vakfı’ndan Dr. Bilal Görçin, akrabalardan organ nakli yapılmasının yasal olduğunu belirterek “Sanal ortamda organ ticareti çok yoğun. Bunlara alet olmamak gerek. Sadece kadavradan organ nakli yapılabilir. Vakfa organ satmaya gelenler oluyor. Bunlarla asla ilgilenmiyoruz” dedi.
TCK’nin 91. maddesine göre, rızaya dayalı olmaksızın, kişiden organ alan, 5 yıldan 9 yıla kadar hapis cezası alır. Suçun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, 8 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası vardır. Bir çıkar karşılığında organ teminine yönelik ilan veya reklam veren veya yayınlayan, bir yıla yakın hapis ile cezalandırılır. Suçun işlenmesi sonucunda mağdurun ölmesi halinde, kasten öldürme suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
Satılık böbrek arayanlara tavsiyemiz, kanunlara uygun bir şekilde bir yakınlarını böbrek bağışlamaya ikna etmeleridir.