Böbrek hastaları için oldukça önemli bir konu olan diyaliz ve böbrek nakli nedir bu kavramları açıklamaya ve incelemeye çalışacağız.
Diyaliz: Böbrek yetmezliği hastalığı olan insanlarda vücutlarında birikmiş olan fazla atık ve sıvı maddelerin yarı geçirgen bir süzgeç yoluyla temizlenmesi işlemine denilmektedir.
Diyaliz kelimesi sürekli bilgisayar başında oturan, bağımlısı olan kişilere onları yermek için de kullanılmaktadır: “Diyalize bağlanmak”
Diyaliz teknolojisinde yaşanan gelişmeler ile birlikte diyaliz giren hastaların yaşam süresi ve kalitesi artması sağlanmıştır. Ülkemizde 2005 yılı sonu itibariyle 35.000 kişi diyaliz tedavi ile yaşamlarını devam ettirmektedirler.
Santritüzleme yöntemi ile ayrılamayan küçük tanecikler sıvı-katı karışımları ile ayırmak için diyaliz işlemi yapılmaktadır. Diyaliz işleminde 1-5 nm delip çapı ebatlarından olan selefon, hayvan derisi gibi süzgeç işlemi gören yarı geçirgen zarlar kullanılmaktadır. Yapılan bu zardan küçük molekül yapısında maddeler geçerken büyük moleküller hacimdeki maddeler geçememektedir. Böbrek hastalarının tedavisinde diyaliz yöntemi kullanılabilmektedir. Yüzey alanı geniş olan diyaliz zarından kan geçirilir. Metabolik atık yapısında olan küçük moleküller zardan geçerler. Kan plazmasında bulunan protein molekülleri oldukça büyük olmaları sebebiyle zardan geçemezler.
Diyaliz tedavisi hangi hastalara uygulanmaktadır?
- Böbrek yetmezliği sebebiyle önlenemeyen kusmalarda
- Böbrek yetmezliği sonucu bilinç bulanıklığı durumlarında
- Böbrek işlevlerinin %80-90’ını kaybetmiş kişilerde
- Sıvı fazlalığının oluştuğu durumlarda
- Böbrek yetmezliğine bağlı kana eğilimli olan kişilerde
- Böbrek yetmezliğine bağlı olarak perikardit olanlarda
Böbrek Nakli: Canlı veya ölmüş birisinden alınan böbreğin, böbrek yetmezliği sebebiyle hasta olan bir hastaya nakledilmesi işlemine denilmektedir. Yapılan ameliyat sonrası hastaya kullanması için bazı ilaçlar verilir ve hasta tedavi süreci sonrasında normal hayatına devam eder. Yani kişiler eskisi gibi hayatlarına devam edebilirler, kadınlar çocuk doğurabilir, çalışabilir ve işlerine devam edebilirler. Ve belki de en önemlisi nakil işlemi ile birlikte hastaların yaşam süresi ve kalitesinde büyük iyileşmeler görülür.
Böbrek naklinin diyalize göre avantajları
Böbrek nakli son dönemde böbrek hastaları için en etkili tedavi yöntemi haline gelmiştir. Diyaliz tedavileri (hemodiyaliz, periton diyaliz) tüm koşullar en iyi şekilde sağlandığı takdirde bir insanın yapabileceği işin %5’ini oluşturabilmektedir. Başarılı bir ameliyat işlemi ile gerçekleştirilen böbrek naklinde ise bunun 10 katı sağlanabilmektedir. Nakil ile böbrek yetmezliği hastaların diyalizden kurtulmasının sağlanması oldukça önemli bir tercih nedenidir.