Böbrek nakli, sağlıklı bir kişinin kendi yaşamını tehlikeye sokmayacak bir şekilde bir organını ya da organından bir parçasını ihtiyacı olan bir kişiye bağışlaması olarak tanımlanabilir. Tabii bu tanım canlı verici üzerinden gerçekleşen nakiller için geçerlidir. Bunun dışında kadavradan da yapılan nakiller olmaktadır. Burada nakil vericisi olacak kişinin sahip olması istenen duygu, ileride kendi şahsı için sorun olabilecek problemlerin belirlenmesi halinde verici olarak kabul edilmeyeceğinin bilinmesi gerekir. Yazımızda böbrek nakli kimler verebilir, istenen kriterler nelerdir bu sorulara cevap vermeye çalışacağız.
Böbrek Nakli Kimler Verebilir?
Canlı üzerinden gerçekleşen organ nakillerinde 4.dereceye kadar akraba, hasım akrabalar verici olabilmektedir.
- 1.derece akrabalar: Anne, baba, çocuk
- 2.derece akrabalar: Kardeş, dede, nine, torun
- 3.derece akrabalar: Amca, hala, dayı, teyze, yeğen
- 4.derece akrabalar: Üçüncü derecede yer alanların çocukları.
Eşlerin rızasının olması nakilde üzerinde durulması gereken bir konudur. Akraba olmayıp ta duygusal bağ sebebiyle verici olmak isteyen böbrek sahipleri için Sağlık Bakanlığı tarafından etik kurulu kararları ile değerlendirilip karara bağlanmaktadır.
Canlı Verici Böbrek Naklinin Faydaları
- Verici hastanın genellikle bir akrabası olacağı için doku uyumunun daha hızlı gerçekleşmesi sağlanır.
- Ameliyat tarihinin önceden planlanması sağlanarak bir program dahilinde takvime alınır ve en uygun koşullarda ameliyatın gerçekleşmesi sağlanır.
- Canlı verici üzerinden yapılan böbreğin ömrü kadavradan yapılan nakillere daha uzun olduğu belirtilmiştir.
- Canlı verici üzerinden gerçekleşen nakillerde böbrek hemen çalışır ve nakil sonrasında diyaliz ihtiyacı hissedilmez.
Böbrek Nakli Vericisinden İstenen Şartlar
- Böbrek nakil işlemi için alıcı ve verici arasında belirtilmiş olan akrabalık bağının veya hısımlığın olması ya da etik kurul tarafından onaylanmış olması,
- En az 18 yaşında olmalı ve tüm akli melekeleri çalışır olmalı,
- 65 yaş üzerinde bulunan vericiler için yaş dışında hiçbir risk faktörüne sahip olunmaması,
- Vericinin kanser, kalp-damar rahatsızlıkları gibi sistemik bir rahatsızlığının bulunmaması,
- Kalıtsal bir hastalığa sahip olunmaması,
- Yapılacak psikolojik değerlendirmeler sonucunda canlı verici olmak için olumlu raporların alınmış olması,
- Verici-alıcı kan grubunun uyumlu olması,
- Doku grubundaki uyumluluk önemli olmamaktadır.
- Vericinin hiçbir etki, baskı altında bulunmadan organ vermeye razı olması,
- Kişi evli ise eşinin organ nakli için onayının olması,
- Yapılacak incelemeler ve değerlendirmeler sonrasında verici olmasının herhangi bir engel bulunmaması gerekmektedir.