İlik vericiden nasıl alınır? Veren kişiye zararları var mıdır?
İlik naklinin uygun olup olmadığını tespit etmek için öncelikle aile içerisinde doku grubuna uyan kardeş varsa o kişi bulunmaya çalışılır. Bunun için bazı kan testleri ve diğer testler uygulanır. Vericiden alınan kemik iliği norkoz ile yapılmaktadır. Kalça kemiğinden iğne yapılarak enjektörlere ilik toplanması sağlanır. Toplanan ilik miktarı hastanın yapısına ve ağırlığına göre değişiklik gösterir. İlik nakli vermenin vericiye zararı neredeyse yok denecek kadar az olmaktadır. Çok nadir olarak yan etki tespit edilmiştir. Toplanma işlemi ameliyathane koşullarında gerçekleşmektedir. Vericide düşük miktarda kansızlık görülebilir. Bunun için ağızdan verilen demir hapları ile birlikte 1-2 hafta sonra tam olarak normale dönmektedir. Verici 3-5 gün içerisinde işine ya da okula gidip normal hayatına dönebilmektedir. Görüldüğü üzere ilik nakli veren kişiye zararları neredeyse yok denecek kadar az yan etkileri bulunmaktadır.
Ne kadar sürer?
Vericiden kök hücre toplanma süreci bazı işlemlere tabii tutularak gerçekleştirilmektedir. Verici kişinin iki gün boyunca hastanede yatması gerekmektedir. İlk gün yatış işlemleri, ikinci gün ilik alım işlemleri ve üçüncü gün ise taburcu işlemleri gerçekleşmektedir. Kemik iliği alım işlemi ise ortalama 1 saat sürmektedir. Kandan kök hücre alımı işleminde vericinin deri altına beş gün boyunca bir hormon enjekte edilmesiyle kök hücrelerin aktifleştirilerek dolaşım halinde bulunması sağlanır. Bu işlem hemşire ya da pratisyen doktor tarafından yapılabilmektedir. Diğer süreç olan kandan kök hücrelerinin toplanması ise ayakta özel aferez aracıyla gerçekleştirilmektedir. Bu işlemde 3-4 saat arasında sürmektedir. Burada yeterli kök hücre elde edilememesi durumunda ertesi günü yeni bir alım işlemi başlatılabilir.
Vericideki riskler
İlik nakli için kemik iliği alım işlemi ağrılı olarak gerçekleşeceği için genel anestezi yöntemi uygulanmaktadır. Genel anestezi de oluşabilecek riskler ise 1:50.000’ten daha düşük bir ihtimal olarak belirtilmektedir. Alım sonrası yara ağrısı ve anestezi sonrası yan etki olarak mide bulantısı nadiren de olsa olabilmektedir. Tüm yaralarda olduğu gibi enfeksiyon riskine karşı da dikkatli olunmalıdır. Alım yapıldığında gerçekleşen tüm işlemler steril ameliyathane koşullarında olduğu için gerekli tedbirler alınmış olup ilik nakli için riskler minimuma indirilecektir.